زیرساخت‌ها و کیفیت پزشکی در عمان: پیشرفت‌ها، چالش‌ها و چشم‌اندازها

هر ساله، مردم عمان در تاریخ ۱۸ نوامبر، روز ملی این کشور را با شور و افتخار جشن می‌گیرند. این روز نمادی از وحدت ملی و دستاوردهای برجسته عمان در تمامی زمینه‌ها از جمله حوزه بهداشت و درمان است. به مناسبت این روز ملی، در این مقاله به برررسی یکی از مهم‌ترین دستاوردهای این کشور یعنی توسعه زیرساخت‌ها و ارتقای کیفیت خدمات پزشکی خواهیم پرداخت. عمان با سرمایه‌گذاری‌های کلان، برنامه‌ریزی‌های استراتژیک و بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن، توانسته است به یکی از پیشگامان منطقه در حوزه سلامت تبدیل شود.

توسعه زیرساخت‌های پزشکی در عمان

افزایش تعداد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی

یکی از برجسته‌ترین دستاوردهای عمان در زمینه زیرساخت‌های پزشکی، افزایش تعداد بیمارستان‌ها و مراکز درمانی است. از تنها دو بیمارستان در سال ۱۹۷۰، امروز عمان بیش از ۹۲ بیمارستان و ۲۶۵ مرکز بهداشتی را داراست. این بیمارستان‌ها نه تنها از لحاظ کمی، بلکه از لحاظ کیفی نیز تحولات چشمگیری را تجربه کرده‌اند. امکانات پیشرفته‌ای نظیر اتاق‌های عمل مجهز، مراکز تصویربرداری پزشکی و بخش‌های تخصصی به این بیمارستان‌ها افزوده شده‌اند.

پروژه‌های کلان زیرساختی

دولت عمان از طریق پروژه‌های بزرگی نظیر شهر پزشکی سلطان قابوس (SQMC) در مسقط و شهر بین‌المللی پزشکی (IMC) در صلاله، به طور جدی به توسعه زیرساخت‌های پزشکی پرداخته است. این پروژه‌ها شامل بیمارستان‌های تخصصی، مراکز تحقیق و توسعه، و مراکز پیوند اعضا هستند. به عنوان مثال، شهر بین‌المللی پزشکی صلاله شامل بیمارستانی با ۵۳۰ تخت، مراکز تحقیق و توسعه و بخش‌های پیشرفته پیوند اعضا است.

نسبت تخت به جمعیت

افزایش ظرفیت بیمارستان‌ها موجب بهبود نسبت تخت به جمعیت شده است. طبق گزارش‌های اخیر، نسبت تخت به جمعیت در عمان به ۱۴.۹ تخت به ازای هر ۱۰,۰۰۰ نفر رسیده است که در مقایسه با بسیاری از کشورهای منطقه پیشرفت قابل توجهی است.

کیفیت خدمات پزشکی در عمان

شاخص‌های بهداشتی

یکی از شاخص‌های برجسته کیفیت خدمات پزشکی در عمان، بهبود قابل توجه شاخص‌های سلامت است. نرخ مرگ و میر نوزادان از ۸.۸ در هر ۱,۰۰۰ تولد زنده در سال ۲۰۲۲ به ۸.۵ در سال ۲۰۲۳ کاهش یافته است. همچنین نرخ مرگ و میر کودکان زیر پنج سال از ۱۱.۴ در سال ۲۰۲۲ به ۱۰.۸ در سال ۲۰۲۳ رسیده است. این کاهش نشان‌دهنده کیفیت بالای مراقبت‌های بهداشتی اولیه و تخصصی است.

تخصص‌های پزشکی و آموزش نیروهای بومی

یکی از دستاوردهای کلیدی عمان، جذب پزشکان و متخصصان خارجی و آموزش نیروهای بومی است. بیمارستان‌های مهمی مانند بیمارستان رویال و دانشگاه سلطان قابوس به مراکز اصلی آموزش و تحقیق تبدیل شده‌اند. این بیمارستان‌ها با بهره‌گیری از تکنولوژی‌های پیشرفته و همکاری با متخصصان بین‌المللی، سطح خدمات درمانی را به استانداردهای جهانی رسانده‌اند.

افزایش امید به زندگی

امید به زندگی در عمان از ۴۹.۳ سال در دهه ۱۹۷۰ به بیش از ۷۶ سال در سال‌های اخیر افزایش یافته است. این رقم نشان‌دهنده موفقیت عمان در ارتقای کیفیت خدمات بهداشتی و بهبود سلامت عمومی است.

نقش بخش خصوصی در بهداشت عمان

افزایش سرمایه‌گذاری خصوصی

یکی از ویژگی‌های بارز سیستم بهداشتی عمان، نقش فعال بخش خصوصی در توسعه این بخش است. بیمارستان‌هایی نظیر بیمارستان برجیل که به تازگی فعالیت خود را آغاز کرده‌اند، با استانداردهای بین‌المللی خدمات پزشکی ارائه می‌دهند. این بیمارستان‌ها به افزایش دسترسی مردم به خدمات تخصصی و کاهش فشار بر بخش دولتی کمک کرده‌اند.

بیمه درمانی اجباری

در سال ۲۰۲۱، عمان طرح بیمه درمانی اجباری را برای کارکنان بخش خصوصی اجرا کرد. این اقدام باعث افزایش تقاضا برای خدمات درمانی خصوصی شده و نقش بخش خصوصی را در نظام سلامت کشور تقویت کرده است.

همکاری‌های دولتی و خصوصی (PPP)

دولت عمان با اجرای پروژه‌های مشارکتی بین بخش خصوصی و دولتی.

چالش‌های موجود در نظام سلامت عمان

کمبود نیروی انسانی متخصص

یکی از مهم‌ترین چالش‌های عمان در حوزه سلامت، کمبود نیروی انسانی متخصص است. با وجود پیشرفت‌های قابل توجه، همچنان نیاز به پزشکان و پرستاران ماهر در بخش‌های تخصصی مانند سرطان، جراحی قلب و نورولوژی احساس می‌شود.

وابستگی به واردات

وابستگی عمان به واردات تجهیزات پزشکی، داروها و لوازم مصرفی یکی دیگر از چالش‌های کلیدی است. این وابستگی می‌تواند در مواقع بحرانی، همچون پاندمی‌ها، مشکلاتی ایجاد کند.

افزایش هزینه‌های بهداشتی

رشد هزینه‌های بهداشتی ناشی از فناوری‌های جدید و افزایش تقاضا برای خدمات درمانی، فشار بیشتری بر بودجه دولتی وارد می‌کند. این امر نیازمند برنامه‌ریزی‌های دقیق برای مدیریت منابع است.

چشم‌انداز آینده بهداشت عمان

چشم‌انداز سلامت ۲۰۵۰

برنامه چشم‌انداز سلامت ۲۰۵۰ عمان بر ایجاد یک سیستم بهداشتی عادلانه، پاسخگو و پایدار تمرکز دارد. این برنامه شامل توسعه زیرساخت‌های بهداشتی، استفاده از فناوری‌های نوین و افزایش آموزش نیروهای بومی است.

استفاده از فناوری‌های پیشرفته

تکنولوژی‌هایی نظیر تله‌مدیسین (پزشکی از راه دور)، هوش مصنوعی و سیستم‌های اطلاعات بیمارستانی در آینده نقش کلیدی در بهبود خدمات درمانی خواهند داشت. این فناوری‌ها به کاهش هزینه‌ها، افزایش دقت در تشخیص و بهبود دسترسی به خدمات کمک می‌کنند.

گردشگری سلامت

با سرمایه‌گذاری در پروژه‌هایی نظیر شهر بین‌المللی پزشکی صلاله، عمان به دنبال تبدیل شدن به یکی از مقاصد برتر گردشگری سلامت در منطقه است. این طرح‌ها می‌توانند درآمدهای جدیدی برای کشور ایجاد کنند و به ارتقای زیرساخت‌های پزشکی کمک کنند.

تقویت پژوهش و توسعه

عمان در تلاش است تا با افزایش سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه (R&D)، نوآوری‌های بیشتری در حوزه پزشکی و سلامت ایجاد کند. این تحقیقات می‌توانند به تولید داروها، تجهیزات پزشکی و روش‌های درمانی جدید منجر شوند.

نتیجه‌گیری

عمان با سرمایه‌گذاری‌های هدفمند، برنامه‌ریزی‌های بلندمدت و استفاده از فناوری‌های مدرن، توانسته است نظام بهداشت و درمان خود را به یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های منطقه تبدیل کند. با این حال، فرصت‌های زیادی برای بهبود و همکاری وجود دارد. ایران می‌تواند با سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های پزشکی، صادرات دارو و تجهیزات، و ارائه آموزش‌های تخصصی، نقشی کلیدی در توسعه بخش بهداشت عمان ایفا کند. این همکاری نه تنها به سود دو کشور خواهد بود، بلکه به بهبود سلامت و رفاه عمومی در منطقه نیز کمک خواهد کرد.

دکتر پوریا عادلی

متخصص رادیوانکولوژی و استراتژیست حوزه سلامت