جزئیات اجرای پروژه مطالعاتی سالمندی در کشور

به گزارش سرطان نیوز، احمد دلبری، در نشستی با شرکت مجریان پروژه تحقیقاتی کوهورت سالمندی در کشور که با حضور حمیدرضا خانکه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی برگزار شد، پایگاه (سایت) کوهورت سالمندی در دانشگاه نیز گشایش یافت.

پروژه تحقیقاتی «کوهورت سالمندی کشور» از دی ماه ۱۳۹۹ به همت مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و با همکاری اداره بهزیستی استان یزد، دانشگاه علوم پزشکی یزد و مرکز تحقیقات شهرستان اردکان، رسماً آغاز به کار کرد.

در این پروژه ملی، اطلاعات مربوط به پنج هزار نمونه از افراد میانسال با ۵۰ سال سن تا سالمندان (حتی ۹۰ ساله) که در طرح شرکت داده شده اند، جمع آوری می‌شود و در طول ۱۵ سال، بر اساس حدود یک هزار متغیر، تغییرات جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی و محیطی این افراد مورد بررسی قرار می‌گیرد، تا مسائل و مشکلات این جمعیت نمونه استخراج، و علت و عوامل مربوط به آنها مشخص شود.

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی درباره پروژه و نتایج به دست آمده، گفت: اطلاعات استخراج شده از اجرای اولین مرحله، در اختیار محققان و دانشجویان تحصیلات تکمیلی قرار می‌گیرد و این ظرفیت خوبی برای اجرای پایان نامه‌های دانشجویان تحصیلات تکمیلی ایجاد کرده تا پروپوزال‌های خود را به شورای علمی مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه ارائه بدهند و با بررسی پروپوزال‌ها، و پذیرش آنها از سوی شورای علمی، بتوانند از اطلاعات به دست آمده از اجرای اولین مرحله از طرح استفاده کنند.

دلبری افزود: نتایج و اطلاعات به دست آمده از اجرای مرحله اول پروژه، راهنمایی برای سند ملی سالمندی کشور است و می‌تواند به سازمان‌هایی که درگیر سالمندی هستند، کمک کند تا برای رفع معضلات و مشکلات سالمندان برنامه ریزی کنند.

وی اظهار داشت: این پروژه که در سه فاز طراحی شده است، با تکمیل اطلاعات ۵ هزار نمونه شرکت کننده در طرح و به تدریج، با افزایش نمونه‌ها تا ۶ هزار نفر ادامه خواهد داشت.

این متخصص حوزه سالمندی تصریح کرد: با توجه به تهدید بسیار جدی روند افزایشی جمعیت سالمندی در کشور برای سیاستمداران و برای نظام، قطعاً مطالعاتی مانند این کوهورت، از جمله اقدامات اساسی و پایه‌ای جهت برنامه ریزی آینده برای جمعیت سالمندی در کشور است، چرا که در این مطالعه، با رصد وضعیت افراد ۵۰ ساله به بالا و بررسی تغییرات وضعیت آنان طی ۱۵ سال به لحاظ بیماری‌ها و مشکلاتی که به سراغ آنان می‌آید، عوامل زمینه‌ای و خطر برای بروز بیماری‌ها و مشکلات روانی و اجتماعی آنان استخراج می‌شود و بر اساس آن، برنامه ریزی های پیشگیرانه و تمهیدات لازم جهت مقابله با بروز این مشکلات اندیشیده خواهد شد.

دلبری افزود: این مطالعه چون دارای حجم بالایی از نمونه است (پنج هزار نفر) که در ادامه به شش هزار نفر هم خواهد رسید، قطعاً می‌تواند در حوزه‌های مختلف جسمی، روانی، اجتماعی و محیطی به جامعه کمک کند تا نسبت به چگونگی مراقبت سالمندان از خود و گذراندن دوره سالمندی سالم‌تر، فعال‌تر و پویاتر آگاه شوند.

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در تشریح فعالیت اجرایی مرحله اول این پروژه، اظهار داشت: از سال ۱۳۹۷، مقدمات اجرای پروژه، شناسایی و معرفی افراد شرکت کننده در طرح، با همکاری اداره بهزیستی یزد، دانشگاه علوم پزشکی یزد و مرکز بهداشتی و درمانی شهرستان اردکان انجام شد، و از دی ماه سال ۱۳۹۹ تا اسفند سال گذشته (۱۴۰۰)، بررسی و ثبت اطلاعات پنج هزار نمونه شرکت کننده در طرح اجرا شد و به همان ترتیب که وارد طرح شدند، مجدداً به همان ترتیب وارد مراحل بعدی پروژه خواهند شد.

وی با اشاره به اینکه پروژه ملی کوهورت سالمندی کشور دارای سه فاز مطالعاتی است، افزود: این طرح در شهرستان اردکان اجرا شده، اما در برخی از استان‌ها مانند گیلان، مازندران، بوشهر، خراسان‌های جنوبی و رضوی، نیز انجام شده که قطعاً می‌توانیم اطلاعات و نتایج پژوهش انجام شده در شهرستان اردکان را با نتایج تحقیقات در استان‌های دیگر مقایسه کنیم.

دلبری خاطرنشان کرد که مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، متولی اجرای پروژه ملی «کوهورت سالمندی کشور» است که برای مقایسه نتایج تحقیقات در شهرستان اردکان یزد با دیگر استان‌های کشور، از همکاری معاونت تحقیقات وزارت بهداشت، اداره سالمندان وزارت بهداشت و دانشگاه‌های علوم پزشکی در استان‌ها، بهره می‌گیرد.

وی در توضیح چگونگی شرکت افراد در طرح و اجرای مرحله اول آن، گفت: پس از معرفی افراد میانسال تا سالمند (۵۰ ساله به بالا) از سوی مرکز بهداشت شهرستان اردکان، تیم‌های مجری طرح به منزل این افراد مراجعه کردند و در مرحله اول، اطلاعات افراد به صورت حضوری و در منزل آنان گرفته شد و در واقع، برای پنج هزار نفر نمونه، پنج هزار مراجعه به منزل این افراد با رعایت کامل اصول بهداشتی در شرایط کرونایی انجام شد. و بعد از آن، افراد به مرکز بهداشت منطقه دعوت شدند و انواع معاینات و آزمایشات پزشکی و ژنتیکی که بخش مهم این طرح را تشکیل می‌دهد، به صورت رایگان برای افراد انجام شد تا ضمن تکمیل اطلاعات پزشکی آنان و آگاهی از وضعیت سلامتی این افراد (پایش سلامتی)، بتوان در مراحل بعدی، ارزیابی‌های روانی و اجتماعی از افراد صورت بگیرد.

دلبری افزود: در اجرای کوهورت سالمندی در اردکان، مؤسسه خیریه این شهرستان همکاری شایانی داشته و نسبت به تهیه تجهیزات و وسایل پزشکی برای انجام معاینات و آزمایش‌های پزشکی افراد شرکت کننده در طرح (مانند سنجش بینایی و شنوایی) اقدام کرد تا بتوان " پایش سلامتی " افراد شرکت کننده در طرح (میانسالان و سالمندان) را به صورت رایگان انجام داد و همزمان پزشک مستقر در مرکز در معاینات و بررسی نتایج آزمایش‌ها، اگر موردی از بیماری در افراد را مشاهده می‌کرد، فرد را از آن بیماری آگاه کرده و به پزشک متخصص ارجاع می‌داد تا خودش و یا خانواده بتوانند مسائل درمانی او را پیگیری کنند.

وی، ویژگی دیگر این طرح را در مشارکت و همکاری همه مسئولان شهرستان اردکان همچون امام جمعه شهر، نمایندگان مجلس، فرماندار و مسئولان بهزیستی عنوان کرد و گفت: این پروژه، بهترین مطالعه برای افراد میانسال تا سالمند است که می‌تواند پایش سلامتی را هم برای آنان داشته باشد، ضمن آنکه فعالیت‌های اجتماعی افراد، وضعیت محیط زندگی و همچنین به لحاظ سلامت روانی، میزان افسردگی و اضطراب‌های آنان را مورد بررسی قرار دهد و علل و عوامل آن را مشخص کند.

این محقق و استاد دانشگاه تصریح کرد: دوره سالمندی، متشکل از فاکتورهای جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی و محیطی است که می‌تواند سالمندی سالم را رقم بزند و ما برای اینکه بتوانیم به سالمندی سالم دست یابیم، باید این فاکتورها را بررسی کنیم. در حوزه جسمی، بیماری‌های زمینه‌ای افراد، مانند دیابت، قلبی و ریوی، چربی خون و …، و فاکتورهای خونی، بینایی سنجی و شنوایی سنجی که تمام دستگاه‌ها و تجهیزات مربوط به آنها به صورت مشارکت‌های مردمی و خیریه تهیه شد، مورد بررسی قرار گرفتند، و در مراحل بعدی، سلامت روانی و اجتماعی افراد مورد سنجش و بررسی قرار می‌گیرند.

وی تاکید کرد: مهم‌ترین تهدید آینده کشور، سالمندی است و همانطور که در کشورهای پیشرفته دنیا، سالمندی را به عنوان یک فرصت برای کارآفرینی، گردشگری و …، مورد توجه قرار می‌دهند، ما اگر به طور جدی به موضوع سالمندی نپردازیم، این موضوع در آینده با افزایش جمعیت سالمندی و رشد آن، می‌تواند به جای فرصت، به بحران جدی برای دولت و نظام تبدیل شود.

رئیس مرکز تحقیقات سالمندی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی همچنین با اشاره به افتتاح و آغاز به کار سایت کوهورت سالمندی در این دانشگاه، گفت: یکی از رسالت‌های اصلی این دانشگاه، پرداختن به موضوع سالمندی است، و سایت کوهورت سالمندی و ایجاد پژوهشکده سالمندی در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی می‌تواند بسیار راهگشا و چشم انداز خوبی برای دستیابی به راهکارهای لازم برای رفع مشکلات سالمندی در کشور باشد.

دلبری در پایان افزود: قطعاً یکی از دغدغه‌های دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی، موضوع "سالمندی" است و لذا، این دانشگاه آمادگی دارد تا در کنار شورای ملی سالمندی و در کنار اداره سالمندی وزارت بهداشت، سازمان‌ها و صندوق‌های بازنشستگی که به نحوی درگیر موضوع سالمندی و بازنشستگی هستند، بتواند موج در راه و مشکلاتی را که در آینده می‌تواند دولت را زمین گیر کند، مدیریت کرده و مطالعاتی همچون کوهورت سالمندی کمک می‌کند تا برنامه ریزان و سیاستمداران بتوانند نیازهای سالمندان را مطابق با رشد جمعیت این قشر پیش بینی کرده و در واقع، تهدید عدم آمادگی کشور در مقابل رشد جمعیت سالمندان در کشور را تبدیل به فرصت کنند.