خواص دارویی گیاه "چوچاق" و عوارض آن

به گزارش گروه غذا و دارو سرطان نیوز،یکی از گیاهانی که در گروه گیاهان دارویی قرار داشته و پتانسیل‌های ناشناخته زیادی دارد چوچاق یا زولنگ می‌باشد که متأسفانه به تدریج به ورطه فراموشی سپرده شده است، اما باید بدانید که خواص این گیاه به قدری زیاد است که مطمئناً پس از خواندن این خواص بیش از قبل آن را بکار می‌برید.

به گزارش نمناک، به طور خلاصه می‌توان گفت این گیاه دارای مصارف مختلفی همچون سبزی کاری، گل کاری و دارویی می‌باشد. با ما در این بخش از بهداشت و سلامت همراه باشید تا با خواص و فواید چوچاق بیشتر آشنا شوید.

ظاهر متفاوت گیاه چوچاق در هر فصل
باید بدانید گیاه چوچاق از خانواده چتریان میباشد و به طور خودرو رشد می‌کند و جالب‌تر اینکه در هر فصلی شکل متفاوتی به خود می‌گیرد و همین امر باعث می‌شود که شناخت و تشخیص آن سخت شود.

این گیاه جذاب در فصل بهار به صورت بوته‌ای و با برگ‌های نوک تیز می‌روید و پس از گذشت زمان برگهایش شروع به ضخیم شدن کرده و از لحاظ ظاهری به برگ‌های اسفناج شباهت پیدا می‌کند، اما همین که هوا رو به سردی می‌گذارد چوچاق تبدیل به یک بوته‌ای خاردار شده و از آن بوته گل‌های آبی و بنفش می‌روید.

خواص دارویی گیاه

در گویش‌های موجود در مازندران و رامسر چوچاق را شوشاخ یا زولنگ نامگذاری کرده‌اند.

اسامی رایج لاتین چوچاق
گیاه معروف چوچاق، در زبان انگلیسی به چندین اسم دیگر از قبیل (Sea Holly)، (Seaside eryngo)، (eryngo)، (sea holme)، (sea hulver)، (Eringo) و (Ringo-roots)

طبع گیاه چوچاق
طبع این گیاه در طب سنتی گرم بوده و گونه‌های مختلف آن در صنعت داروسازی بسیار پرکاربرد است.

ترکیبات گیاه دارویی چوچاق
عمده ترکیبات موجود در گیاه چوچاق اسانس‌های متنوعی مثل لیمونن، آلفا پی نن و اسید فولویک می‌باشد. همچنین ریشه آن دارای قند ساکاروز، تانن، اسانس زولنگ با بوی مطبوع حدود ۸۸ درصد است.

ویژگی‌های خاص گیاه چوچاق
نام علمی گیاه چوچاق (Eryngium planum) می‌باشد. رشد این گیاه در منطقه‌های جلگه‌ای رامسر تا گلوگاه و همچنین ارتفاعات میانی البرز در شیب‌های شمالی به چشم می‌خورد.

زمانی که این گیاه به بلوغ میرسد خار‌هایی در آن به چشم می‌خورد که اگرچه پنج شاخه است، ولی شش شاخ نامیده می‌شود به همین خاطر در گروه خارداران از تیره چتریان قرار میگیرد و جالب است بدانید که همه بخش‌های گیاه تا گل آن خار دارد.

گیاه چوچاق دارای برگ‌های بزرگ با بریدگی‌های عمیق است. برگ‌های چوچاق به هنگام بلوغ به رنگ قهوه‌ای درآمده و بوی هویج داده و کله قندی می‌شود جالب است بدانید که در بعضی مواقع تا عمق دو متری در زمین فرو می‌رود.

خواص بی نظیر ریشه چوچاق
از آنجایی که ریشه گیاه چوچاق دارای ساکاروز و قند می‌باشد خواص بی نظیری به خود اختصاص داده است. چنانچه بخواهید بیشترین بهره را از خواص این گیاه ببرید بایستی از ریشه اصلی آن یا همان بیخ که بزرگ‌تر از سایر ریشه‌ها می‌باشد استفاده کنید. ناگفته نماند که زمان برداشت ریشه گیاه چوچاق متعلق به فصل پاییز است.

موارد زیر از جمله فایده‌های مهم ریشه چوچاق می‌باشد:

درمان عفونت و درد دندان
ضد اسپاسم
درمان عفونت ادراری
درمان سیاه سرفه
برطرف کننده سنگ کلیه و مثانه
خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی
درمان بیماری‌های مرتبط با کبد
خواص مهم گیاه چوچاق
وجود مقادیر زیادی از ترکیباتی همچون اسیدفولیک و لیمونن باعث شده است که این گیاه یکی از مهمترین گزینه‌های درمان کم خونی ناشی از فقر آهن به شمار برود.

مواردی که در ادامه میخوانید، از جمله خواص گیاه چوچاق میباشد:

کاهش التهاب در بدن
اشتها آور
تسکین درد‌های روماتیسمی
آرامش بخش اعصاب
پیشگیری از سرطان به دلیل مقدار زیاد آنتی اکسیدان
افزایش دهنده شیر مادران شیرده
ادرار آور
خواص دارویی گیاه چوچاق
طبق تحقیقاتی که محققان به تازگی انجام داده اند ثابت شده است که گیاه چوچاق درمان بسیار مناسبی برای کاهش آهن خون در بیماران تالاسمی به شمار می‌رود. ریشه این گیاه منبع اصلی خواص دارویی آن می‌باشد، برای مصرف دارویی بهترین زمان برداشت ریشه این گیاه فصل پاییز می‌باشد.

علاوه بر خواص دارویی که پیش از این به آن‌ها اشاره شد، خاکستر این گیاه نیز برای درمان بواسیر بسیار مفید است و این به خاطر داشتن اسید فولیک می‌باشد. این گیاه پادزهر سموم و تسکین دهنده درد پهلو می‌باشد، جوشانده بیخ این گیاه باعث می‌شود که نفخ و درد پهلو از بین برود و همچنین مربای آن یک نوع خوشبو کننده دهان محسوب می‌شود و همچنین پماد حاصل از آن با برگ کاسنی و آرد جو نرم‌کننده ورم‌های سخت می‌باشد. در علاج کزاز مفید بوده و در بیرون راندن خون از سینه بسیار تاثیرگذار است.

آشنایی با مضرات گیاه چوچاق
عوارض خاصی تا به این حال برای مصرف این گیاه گزارش نشده است، اما با این وجود توصیه می‌کنیم که همچون سایر مواد غذایی و دارویی از مصرف بی رویه آن اکیدا خودداری کنید و به خاطر اینکه طبع آن گرم است توصیه می‌کنیم که چنانچه باردار هستید یا مشکل خاصی دیگری دارید قبل از مصرف آن با پزشک خود مشورت نمایید.

دیگر عوارض گیاه چوچاق
استفاده بیش از حد ممکن است باعث استفراغ شود.
ترکیب گیاهان با دارو‌های خاص ممکن است عملکرد آن‌ها را تغییر دهد یا عوارض جانبی ناخواسته‌ای ایجاد کند پس اگر داروی خاصی مصرف میکنید، به این مورد توجه کنید.
اگر باردار هستید یا در دوران شیردهی هستید از این گیاه دارویی استفاده نکنید.
اگر مدر مصرف می‌کنید از این گیاه خودداری کنید.
بدانید که استفاده طولانی مدت از چوچاق می‌تواند باعث عدم تعادل در مایعات و مواد شیمیایی بدن شود.
موارد و نحوه مصرف گیاه چوچاق
با استفاده از برگ‌های تازه و یا خشک شده گیاه چوچاق غذا‌های خوشمزه محلی مختص شمال کشور می‌توانید تهیه کنید که در ادامه این مطلب لیستی از این غذا‌ها را در اختیارتان قرار می‌دهیم:

کوکو سبزی
کال کباب گیلانی
ماهی شکم پر
سبزی پلو
خورش ترش واش گیلان
کباب ترش شمالی
از این گیاه در برخی از چاشنی‌های شمالی همچون ترشی هفت بیجار، زیتون پرورده و دلار نیز استفاده می‌کنند.
از ریشه این گیاه یک مربای بسیار خوشمزه تهیه می‌شود که علاوه بر طعم بی نظیر آن به خاطر بوی خوشی که دارد باعث خوشبو شدن دهان می‌شود.
خواص دارویی گیاه

دمنوش گیاه چوچاق
با استفاده از برگ‌های تازه چوچاق دمنوشی بسیار خوشمزه و مفید تهیه می‌شود که بسیار مقوی و خوش طعم است. چنانچه علاقه‌مند به درست کردن این دمنوش خوشمزه هستید در ادامه این طرز تهیه آن را بخوانید.

مواد لازم برای تهیه دمنوش چوچاق
آب دو لیوان
گیاه چوچاق تازه یا خشک شده به میزان لازم
نبات یا عسل در صورت تمایل
طرز تهیه دمنوش چوچاق
ابتدا آب جوشیده را داخل قوری ریخته و سپس چوچاق را به آن اضافه نمایید، قوری را به مدت ده الی پانزده دقیقه روی حرارت غیر مستقیم قرار دهید و در نهایت دمنوش را از صافی کرده و در صورت تمایل و طبق ذائقه تان با نبات یا عسل میل کنید.

منبع:قطره