تقلب علمی زیر ذره‌بین وزارت بهداشت/ راه‌اندازی دو نرم‌افزار برای ثبت خطا و پیشگیری از سرقت علمی

به گزارش گروه بهداشت و درمان سرطان نیوز؛  علی خاجی، دبیر کمیته کشوری اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی وزارت بهداشت، درباره روش‌های پیشگیری از سرقت علمی گفت: اولین کاری که در برابر سرقت و تقلب علمی انجام می‌شود، ثبت خطای علمی است. به همین دلیل، دنبال عقد قرارداد برای راه اندازی دو نرم افزار ثبت خطا و پیشگیری از سرقت علمی هستیم. استفاده از این نرم افزار‌ها کمک می‌کنند تا با شناخت داده‌های به روز، عملکرد دقیق و مداخله درست در بحث داده‌های ادبی داشته باشیم. همچنین از طریق این نرم افزار‌ها طی هفته یا ماه گزارشی از سوء رفتار‌های علمی دانشجویان و محققان به مدیران ارشد دانشگاه‌ها ارسال می‌شود تا با شناخت جنس این سوءرفتار‌ها برای پیشگیری از آن برنامه ریزی کنند. از این رو استفاده از این نرم افزار کمک زیادی به کاهش سرقت علمی خواهد کرد.

وی ادامه داد: این دو نرم افزار سال آینده رونمایی می‌شوند و اطلاعات کامل درباره کارکردشان منتشر خواهد شد. در حال حاضر ثبت خطا‌های علمی به صورت دستی توسط پرسنل انجام می‌گیرد و بایگانی مفصلی از پرونده‌های خطای علمی در کمیته اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت، درمان و آموزش کشور وجود دارد.

دبیر کمیته کشوری اخلاق در پژوهش‌های زیست پزشکی وزارت بهداشت با بیان اینکه اقدام بعدی پس از ثبت خطا و شناخت جنس سوءرفتار‌های علمی، اطلاع رسانی و آموزش به دانشجویان و محققان است، گفت: بسیاری ازدانشجویان و محققان به دلیل عدم آشنایی با اصول و قوانینی که در این حوزه تنظیم شده است، دست به ارتکاب سرقت علمی می‌زنند. بیشترین خطا‌ها به دلیل عدم آگاهی با قوانین است و خطای تعمدی سهم کوچکی در خطا‌های علمی دارد. البته این عدم آگاهی توجیه ندارد و «جهل به قانون رافع مسئولیت نیست». ثبت خطا‌ها به ما کمک می‌کند، بزنگاه‌ها را بشناسیم و این خطا‌های علمی را به حداقل برسانیم.

خاجی بیان کرد: اگر کسی با وجود آموزش‌های علمی و با اطلاع از اصول وقواعد مرتکب خطا شد، قانون با این شخص برخورد می‌کند. در حال حاضر قوانینی در خصوص سرقت علمی توسط مجلس شورای اسلامی و دولت تدوین و تصویب شده است و فرد خطاکار مورد مجازات قرار می‌گیرد. همچنین کمیته‌های اخلاق در پژوهش وزارت بهداشت در سطح دانشگاه، منطقه و کشور فعال هستند و پرونده‌های خطا‌های علمی را مورد بررسی و ارزیابی قرار می‌دهند، حتی لازم باشد برای بررسی دقیق از ناظر بیرونی هم کمک می‌گیرند. درنهایت حکم صادر می‌شود. اگر تخلف فرد تایید شود، رتبه علمی و آنچه در قانون آمده است اعمال می‌شود.

وی درباره تخلفات علمی دانشگاهی نیز گفت: اگر دانشگاهی از مسیر منحرف شده باشد، با یک تذکر اصلاح می‌شوند. معمولا تخلفات دانشگاه‌ها به دلیل عدم اگاهی و تفسیر اشتباه برخی از قوانین است که حتی نیاز به نامه نگاری نیست و با یک تماس تلفنی هم حل می‌شود. یکی دیگر از برنامه‌های ما آموزش داوران اخلاق در دانشگاه‌ها است. این آموزش‌ها به صورت مدون صورت می‌گیرد و به دنبال به روزرسانی آموزش‌ها و استفاده از روش‌های جدید برای داوران اخلاق هستیم.

منبع: ایسنا