شناسایی باکتری‌های مقاوم در سواحل شنای گیلان

به گزارش سرطان نیوز، باکتری «انتروکوکوس فکالیس» (E.feacalis) یک باکتری بیماری‌زای فرصت‌طلب است. این باکتری خیلی بیماری‌زا نیست و باعث عفونت‌های بیمارستانی، مانند عفونت‌های ادراری، عفونت‌های داخل شکمی و ... به‌ویژه در افراد دارای نقص ایمنی و افراد مسن می‌شود.

این باکتری می‌تواند در شرایط سخت و محیط‌های کم‌غذا زنده بماند و رشد کند. به همین دلیل آن‌ها تقریباً در همه جا از آب گرفته تا خاک، فاضلاب، هوا و ... حضور دارند. ولی این باکتری معمولاً در آب یافت می‌شود و به راحتی از طریق مدفوعی-دهانی منتقل می‌شود.

منبع اصلی این باکتری روده انسان و حیوانات خون‌گرم است، ولی آن‌ها می‌توانند در خارج از روده برای طولانی‌مدت زندگی کنند. با توجه به این‌که این باکتری‌ها نسبت به شرایط مختلف مانند pH پایین، انجماد و ... مقاوم هستند، به همین دلیل به عنوان شاخص آلودگی برخی محصولات غذایی و آب در نظر گرفته شده‌اند.

یکی از بزرگ‌ترین تهدید‌ها برای سلامت عمومی در جهان، مقاومت آنتی‌بیوتیکی است که به دلیل مصرف زیاد آنتی‌بیوتیک‌ها اتفاق می‌افتد.

به دلیل استفاده زیاد از آنتی‌بیوتیک‌ها، بسیاری از سویه‌های باکتری انتروکوکوس فکالیس به آنتی‌بیوتیک‌های مختلف مانند «ونکومایسین» مقاوم شده‌اند. از آن‌جایی که ونکومایسین خط اول درمان برای انتروکوک‌های مقاوم به چند دارو است، بررسی شیوع باکتری‌های مقاوم به ونکومایسین اهمیت زیادی دارد.

به همین دلیل پژوهشگران با انجام یک مطالعه شیوع باکتری انتروکوکوس فکالیس مقاوم به ونکومایسین را در آب‌های تفریحی گیلان بررسی کردند.

برای انجام این مطالعه، نمونه‌های محیطی از سواحل تفریحی ۶ شهر استان گیلان، چهار ایستگاه در تالاب انزلی و پنج رودخانه اصلی ورودی به تالاب انزلی طی ماه‌های دی تا شهریور ۱۳۹۸ جمع‌آوری و بررسی شدند.

این نمونه‌ها از آب‌های تفریحی، عمدتاً مکان‌های شنا در استان گیلان جمع‌آوری شد. این مکان‌ها به این دلیل بررسی شدند که افراد زیادی اعم از مسافران و بومیان برای شنا به آن‌جا می‌روند و بنابراین نظارت بر بار میکروبی این مکان‌ها بسیار مهم است.

در این مطالعه میزان مقاومت آنتی‌بیوتیکی نسبتاً بالایی نسبت به آنتی‌بیوتیک‌های مختلف از جمله ونکومایسین، کانامایسین، استرپتومایسین، اریترومایسین، آمیکاسین، آمپی‌سیلین، جنتامایسین، سیپروفلوکساسین و کلرامفنیکل مشاهده شد.

حدود ۴۶ درصد از این باکتری‌ها به ونکومایسین مقاوم بودند که میزان آن نسبتاً بالاست. تقریباً همه سویه‌ها (۹۸ درصد) به استرپتومایسین مقاوم بودند. از بین آنتی بیوتیک‌های مورد مطالعه، آمپی‌سیلین و کلرامفنیکل بالاترین تاثیر آنتی‌بیوتیکی را بر روی ایزوله‌ها داشتند.

از مجموع ۲۶۸ نمونه، در ۱۵۴ نمونه (حدود ۵۷ درصد) انتروکوک شناسایی شد که نزدیک به ۳۰ درصد از آن‌ها دارای انتروکوک مقاوم به ونکومایسین بودند. بیش از ۹۱ درصد از این نمونه‌ها متعلق به E.feacalis، نزدیک به ۶ درصد متعلق به E.faecium و حدود سه درصد متعلق به سایر گونه‌های انتروکوکوس بودند.

بررسی‌های این مطالعه نشان‌دهنده شیوع بالای این باکتری در مکان‌های شنای استان گیلان و میزان بالای مقاومت آنتی‌بیوتیکی در این باکتری‌ها است. با توجه به این‌که امکان انتقال ژن مقاومت به آنتی‌بیوتیک به باکتری‌های دیگر وجود دارد، این موضوع می‌تواند یک تهدید اپیدمیولوژیک جدی و خطری برای سلامت عمومی ایجاد کند.

به همین دلیل پژوهشگران این مطالعه توصیه می‌کنند که برای تعیین منبع آلودگی و همچنین جلوگیری از شنا در مکان‌هایی که میزان آلودگی باکتریایی بالایی دارد، تدابیر لازم اندیشیده شود.

بیشتر بخوانید:
درمان سرطان با مرجان دریایی

در انجام این تحقیق حدیث کلانتری، خسرو عیسی‌زاده و محمد فائزی قاسمی؛ پژوهشگران گروه میکروبیولوژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد لاهیجان و عباس حاجی‌زاده از مرکز تحقیقات زیست‌شناسی دانشگاه جامع امام حسین (ع) با یکدیگر مشارکت داشتند.

یافته‌های این مطالعه به صورت مقاله علمی با عنوان «بررسی شیوع انتروکوک‌های مقاوم به ونکومایسین و الگوی مقاومت آنتی‌بیوتیکی آن‌ها در آب‌های تفریحی استان گیلان» در شماره نشریه «میکروب‌شناسی پزشکی ایران»؛ دوماهنامه انجمن میکروب‌شناسی ایران منتشر شده است.