- چالش مقاومت به لنالیدوماید در درمان میلوما چندگانه
- علائم مهم این سرطان گوارشی شایع چیست؟
- توصیه مهم و علمی برای پیشگیری از سرطان
- نابودی سرطان با این پروتئین
- ورزش به زنان در مقابله با سرطان پیشرفته سینه کمک میکند
- تحقیقات دانشگاه آکسفورد در مورد سرطان ریه
- تشخیص سریع سرطان با ترکیب هوش مصنوعی و توالییابی نانوحفرهای
- با خوردن این سبزی دیگر به سرطان مبتلا نمی شوید!
- ترکیب ضدسرطان کلم بروکلی مزیت دیگری نیز برای سلامت دارد
- سندرم متابولیک خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد
- این بیماری قاتل خاموش خانمها است
- پوشش بیمه ای درمان ناباروری برای بیماران مبتلا به سرطان
- این مناطق ایران بیشتر به سرطان روده و معده مبتلا میشوند
اگرچه هنوز امید پیشرفت زیادی در مورد درمان سرطان تخمدان وجود دارد، اما پیشرفتها در سالهای اخیر منجر به تغییرات قابل توجهی در نحوه برخورد و درمان این بیماری شده است، تغییراتی که نویدبخش پیشرفتهای مداوم در درمان است.
مناسب سازی درمان با نوع سرطان تخمدان
زرادخانه درمانها در دهه گذشته به طور قابل توجهی گسترش یافته است و درمانهای بیشتری نسبت به قبل در دسترس است، سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) از سال ۲۰۱۴ تعداد بیشتری از درمانهای سرطان تخمدان را نسبت به ۶۰ سال قبل تایید کرده است.
نه تنها افزایش تعداد درمانهای سرطان تخمدان قابل توجه است، بلکه انواعی که تأیید شدهاند نیز قابل توجه است. در دهههای قبل، گزینههای دارویی تنها شامل اشکال مختلف شیمیدرمانی بودند، درمانی که از مواد شیمیایی قوی برای تخریب یا کاهش سلولهای سرطانی استفاده میکرد. در مقابل، تمام داروهای سرطان تخمدان تایید شده توسط FDA در حدود یک دهه گذشته به عنوان درمانهای هدفمند طبقه بندی میشوند. اگرچه شیمی درمانی به عنوان یک پایه اصلی در درمان سرطان تخمدان اپیتلیال (EOC) که شایعترین نوع بیماری است، همچنان باقی میماند، این داروهای جدیدتر به افزایش بقای بیماران خاص کمک میکند. این داروها معمولاً در ترکیب با شیمی درمانی در طول درمان خط مقدم یا بعد از شیمی درمانی به عنوان درمان نگهدارنده تجویز میشوند.
درمان هدفمند سرطان تخمدان
داروهایی که به عنوان درمانهای هدفمند طبقهبندی میشوند، تفاوت عمدهای با داروهای شیمیدرمانی دارند، زیرا به سلولهای سرطانی خاص حمله میکنند در حالی که سلولهای سالم را تا حد زیادی دست نخورده میگذارند. از طرف دیگر داروهای شیمی درمانی نه تنها سلولهای سرطانی را میکشند، بلکه سلولهای سالمی را که به سرعت تقسیم میشوند، مانند آنهایی که در فولیکولهای مو، مغز استخوان و پوشش دستگاه گوارش یافت میشوند، از بین میبرند.
درمانهای هدفمندی که برای سرطان تخمدان تایید شده اند عبارتند از:
مهارکنندههای PARP، عوامل هدفمندی هستند که با جلوگیری از ترمیم سلولهای سرطانی تخمدان، مرگ آنها را تسریع میکنند. این داروها پروتئینی به نام پلی آدنوزین دی فسفات ریبوز پلیمراز یا PARP را در بدن مسدود میکنند که به رفع اشتباهات در DNA کمک میکند. هنگامی که پروتئین PARP مسدود میشود، سلولهای سرطانی قادر به ترمیم DNA آسیب دیده خود که مولکولهایی هستند که فعالیت سلولی را کنترل میکنند، نیستند. سلولهای سرطانی در نتیجه میمیرند، اما سلولهای سالم تا حد زیادی تحت تأثیر قرار نمیگیرند.
زیرا مکانیسم پشتیبان برای تثبیت DNA دارند. سه مهارکننده PARP که برای استفاده در سرطان تخمدان اپیتلیال تایید شده اند، اولاپاریب (Olaparib)، نیراپاریب (niraparib) و روکاپاریب (rucaparib) هستند.
مهارکنندههای آنژیوژنز داروهایی هستند که اساساً با کند کردن رشد رگهای خونی، تومورهای سرطان تخمدان را به گرسنگی میکشند. ایجاد رگهای خونی جدید در فرآیندی به نام رگزایی بخش مهمی از رشد سرطان است، زیرا تومورهای جامد برای رشد به خون نیاز دارند. بواسیزوماب نوعی مهارکننده رگ زایی است که پروتئینی در بدن به نام VEGC (فاکتور رشد اندوتلیال عروقی) را هدف قرار میدهد که رشد رگهای خونی را فعال میکند. بواسیزوماب برای درمان برخی از بیماران مبتلا به سرطان تخمدان اپیتلیال تایید شده است.
ایمونوتراپی سرطان تخمدان
داروهایی که به عنوان عوامل ایمونوتراپی طبقه بندی میشوند، به تقویت سد دفاعی بدن که در مجموع به عنوان سیستم ایمنی شناخته میشوند، کمک میکنند تا سلولهای سرطانی به طور موثرتری از بین بروند.
آنتیبادیهای مونوکلونال از مولکولهای شبیهسازیشده در آزمایشگاه ساخته میشوند که از مولکولهای ساخته شده بهطور طبیعی توسط سیستم ایمنی بدن تقلید میکنند. برخی از آنتی بادیهای مونوکلونال هم به عنوان عوامل ایمونوتراپی و هم درمانهای هدفمند در نظر گرفته میشوند، بواسیزوماب یکی از داروهای سرطان تخمدان است که در هر دو گروه دارویی قرار میگیرد. سایر آنتی بادیهای مونوکلونال مهارکنندههای ایمونوچک پوینت نامیده میشوند و سلولهای T مبارزه کننده با تومور را قادر میسازند تا سلولهای سرطانی را بکشند. این داروها این کار را با مسدود کردن پروتئینهای معروف به ایمونوچک پوینت انجام میدهند که توسط سلولهای سرطانی برنامه ریزی میشوند تا از حمله سلولهای T جلوگیری کنند. پمبرولیزوماب یکی از این داروها است. پمبرولیزوماب که برای درمان برخی از بیماران مبتلا به سرطان تخمدان اپیتلیال پیشرفته استفاده میشود، ایمنو چک پوینت به نام PD-۱ را مسدود میکند.
داروهای شیمی درمانی سرطان تخمدان
حتی با ظهور درمان هدفمند و عوامل ایمونوتراپی، شیمی درمانی همچنان محور اصلی درمان سرطان تخمدان است. استاندارد درمان مراقبتی که به بیماران پس از تشخیص اولیه سرطان تخمدان اپیتلیال داده میشود، مدتهاست که جراحی با هدف برداشتن هر چه بیشتر تومور و سپس شیمیدرمانی انجام میشود. اما ترتیب مراحل مربوط به این پارادایم درمانی طی چند سال گذشته تغییر کرده است.
زمانی که کسی با سرطان تخمدان تشخیص داده میشود، قبلا درمان همه بیماران را با جراحی شروع میکردیم، اما اکنون میدانیم که بیماران خاصی هستند که باید شیمیدرمانی را شروع کنند. پس این یک تغییر بزرگ است. اگر قبل از جراحی به بیمار یک دوره داروهای شیمی درمانی داده شود، به آن شیمی درمانی نئوادجوانت میگویند. اگر درمان شیمی درمانی بعد از جراحی انجام شود، به آن شیمی درمانی ادجوانت میگویند. صرف نظر از زمان شیمی درمانی، معمولاً ترکیب خاصی از داروها برای این درمان خط مقدم استفاده میشود.
تاکسانها داروهای شیمیایی هستند که با فرآیند تقسیم سلولی به نام میتوز تداخل میکنند و زمانی که سلولهای سرطانی دیگر قادر به تقسیم شدن نباشند، رشدشان متوقف شده و میمیرند.
داروهای مبتنی بر پلاتین نیز با جلوگیری از رشد سلولهای سرطانی باعث مرگ آنها میشوند. همانطور که از نام آن پیداست، این عوامل شیمی درمانی حاوی عنصر شیمیایی پلاتین هستند. آنها مجتمعهای پلاتین بسیار واکنش پذیری را تشکیل میدهند که به DNA متصل میشوند و در نتیجه رشد سلول را متوقف میکنند.
شیمی درمانی خط اول: پاکلیتاکسل و کربوپلاتین به عنوان درمان خط مقدم
استاندارد کنونی درمان خط مقدم برای سرطان پیشرفته تخمدان اپیتلیال شامل ترکیبی از پاکلیتاکسل که یک تاکسان است و داروی کربوپلاتین مبتنی بر پلاتین است. ما میدانیم که اکثریت قریب به اتفاق بیماران به این درمان پاسخ کامل خواهند داد. " و منظور از پاسخ کامل، همانطور که توسط موسسه ملی سرطان (NCI) تعریف شده است، این است که تمام علائم سرطان به دلیل درمان ناپدید میشوند، اگرچه ممکن است بیمار لزوماً درمان نشود. در موارد خاص، درمان هدفمند به شکل بواسیزوماب در ترکیب با شیمی درمانی برای درمان خط مقدم استفاده میشود.
درمان نگهدارنده برای سرطان تخمدان
پس از تکمیل این درمان خط اول، برخی از بیماران ممکن است از درمان نگهدارنده بهرهمند شوند. برخی از بیمارانی که بواسیزوماب همراه با شیمی درمانی به عنوان بخشی از درمان خط مقدم خود دریافت میکنند، پس از پایان شیمیدرمانی نیز با این دارو به عنوان نگهدارنده درمان خواهند شد. مهارکنندههای PARP نیز در درمان نگهدارنده، گاهی همراه با بواسیزوماب و گاهی به تنهایی استفاده میشوند.
«وقتی به تعمیر و نگهداری فکر میکنید، هدف حفظ پاسخ است، بنابراین باید چیزی داشته باشید که قبلاً کار کرده است و اثرات طولانی مدت هم خواهد داشت».
میزان بقای سرطان تخمدان
از آنجایی که هجوم داروهای جدید نه تنها برای درمانهای خط اول و نگهدارنده، بلکه برای درمان عودها نیز در دسترس است، میزان بقای کلی سرطان تخمدان به طور پیوسته در حال افزایش است و نرخ مرگ، ۲.۳ درصد در سال کاهش مییابد. مردم عمر طولانیتری دارند، زیرا ما درمان بهترو گزینههای بیشتری برای بیماریهای عودکننده داریم.
میزان تشخیص سرطان تخمدان
علاوه بر افزایش بقا، دیگر افراد کمتری به این بیماری مبتلا میشوند. بروز موارد جدید سرطان تخمدان در حال کاهش است و این میزان تقریباً ۳.۳ درصد در سال کاهش مییابد. این کاهش در بروز را میتوان تا حدی به پیشرفت در نوعی آزمایش نسبت داد که به تعیین اینکه آیا فردی به دلیل عوامل ژنتیکی در معرض خطر بالاتری برای سرطان تخمدان قرار دارد یا خیر؟
آزمایش ژنتیک
ژن یک واحد اساسی از DNA است که حاوی اطلاعاتی در مورد ویژگیهای ارثی مانند رنگ مو یا چشم و همچنین حساسیت به بیماریهای خاص است؛ و آزمایش ژنتیکی میتواند تعیین کند که آیا فردی حامل تغییر یا جهش ژنی است که توسط والدین منتقل میشود و خطر ابتلا به سرطان تخمدان را افزایش میدهد یا خیر؟
شایعترین نوع جهشهای مرتبط با سرطان تخمدان، جهشهایی هستند که در ژنهای BRCA مرتبط با ترمیم DNA رخ میدهند: BRCA۱ (ژن BReast CAncer ۱) و BRCA۲ (BReast CAncer gene ۲). با این حال، جهشهای بسیار بیشتری وجود دارد که میتواند باعث سرطان تخمدان شود و تقریبا یک سوم بیماران مبتلا به سرطان تخمدان حاوی جهشهای ژنتیکی این تغییرات را در ژنهای غیر BRCA دارند؛ بنابراین حتی قبل از تشخیص، میتوانیم افرادی را که در معرض خطر ژنتیکی افزایش یافته سرطان تخمدان قرار دارند شناسایی کرده و از آن پیشگیری کنیم.
نویسندگان:
دکتر امیرعلی حریری
دکتر پوریا عادلی