سرطان ریه سلول کوچک (SCLC): از تشخیص تا نوآوری‌های درمانی

 به گزارش گروه بهداشت و درمان سرطان نیوز، سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) یکی از مهاجم‌ترین انواع سرطان ریه است که اغلب با پیشرفت سریع و متاستاز زودهنگام شناخته می‌شود. با وجود درمان‌های کلاسیک، نرخ عود و مرگ‌ومیر بالا همچنان چالش بزرگی برای بیماران و پزشکان محسوب می‌شود. در این گفت‌وگو با دکتر پوریا عادلی، متخصص رادیوانکولوژی، به تازه‌ترین رویکردهای تشخیصی و درمانی در مدیریت SCLC پرداخته‌ایم.

لطفاً در ابتدا درباره سرطان ریه سلول کوچک (SCLC) و ویژگی‌های متمایز آن توضیح دهید.

سلام و سپاس از شما. SCLC حدود ۱۳ تا ۱۵ درصد از موارد سرطان ریه را تشکیل می‌دهد و با مصرف سیگار ارتباط تنگاتنگی دارد. بیش از ۹۵ درصد بیماران سابقه مصرف دخانیات دارند. این تومور رشد سریع و تمایل به متاستاز زودهنگام دارد، به‌طوری که در ۷۰ درصد موارد در زمان تشخیص، بیماری در مرحله گسترده (Extensive Stage) قرار دارد. بقای ۵ ساله در مرحله محدود (Limited Stage) حدود ۲۵ تا ۳۰ درصد است، اما در مرحله گسترده به کمتر از ۵ درصد می‌رسد.

روش‌های تشخیصی این سرطان چیست؟

• سی‌تی اسکن قفسه سینه و شکم برای ارزیابی اولیه

• پت اسکن (PET-CT) برای شناسایی متاستازهای دور

• بیوپسی (از طریق برونکوسکوپی یا نمونه‌برداری سوزنی) برای تأیید پاتولوژی

• MRI مغز به دلیل شیوع بالای متاستاز به سیستم عصبی مرکزی

درمان‌های استاندارد برای SCLC چیست؟

• مرحله محدود (LS-SCLC):

  • درمان ترکیبی شیمی‌درمانی (سیس‌پلاتین + اتوپوساید) همراه با پرتودرمانی هم‌زمان با هدف درمان قطعی

  • پرتودرمانی پیشگیرانه مغز (PCI) برای کاهش خطر متاستاز مغزی

• مرحله گسترده (ES-SCLC):

  • شیمی‌درمانی همراه با ایمونوتراپی (آتزولیزوماب یا دوروالوماب) به‌عنوان خط اول

  • میانگین بقا با این روش‌ها حدود ۱۲ تا ۱۳ ماه است

چه چالش‌هایی در درمان SCLC وجود دارد؟

• عود سریع؛ بیش از ۶۰ درصد بیماران در دو سال اول عود می‌کنند

• محدودیت داروهای هدفمند؛ برخلاف سرطان ریه سلول غیرکوچک (NSCLC)، SCLC فاقد بیومارکرهای مؤثر برای درمان هدفمند است

• متاستاز مغزی؛ حدود ۵۰ درصد بیماران در طول بیماری دچار درگیری مغز می‌شوند

گزینه‌های درمانی برای بیماران با عود بیماری چیست؟

• در موارد عود حساس (با فاصله بیش از ۶ ماه): بازچالش با رژیم EP یا استفاده از لوربینکتدین که در سال ۲۰۲۰ توسط FDA تأیید شده و در این گروه پاسخ حدود ۳۵ درصدی دارد

• در موارد عود مقاوم (با فاصله کمتر از ۶ ماه): لوربینکتدین یا شرکت در مطالعات بالینی

• توپوتکان نیز یک گزینه کلاسیک خط دوم است اما عوارض خونی قابل توجهی دارد

چه نوآوری‌هایی در درمان SCLC در حال بررسی است؟

• درمان‌های هدفمند مانند Tarlatamab (آنتی‌بادی دوگانه علیه DLL3) که در فاز دوم نتایج امیدوارکننده‌ای داشته است

• CAR-T سل‌ها علیه DLL3 در مراحل اولیه کارآزمایی

• مهارکننده‌های PARP برای زیرگروه‌های خاص مانند تومورهای با بیان SLFN11

توصیه شما برای بیماران و جامعه پزشکی چیست؟

• پیشگیری با ترک سیگار مؤثرترین راه کاهش خطر است

• تشخیص زودهنگام با غربالگری سی‌تی اسکن دوز پایین برای افراد پرخطر ضروری است

• شرکت در مطالعات بالینی، به‌ویژه در بیماران با عود بیماری، فرصتی برای بهره‌مندی از درمان‌های نوین فراهم می‌کند

چشم‌انداز آینده درمان SCLC را چگونه می‌بینید؟

امیدواریم با کشف بیومارکرهای جدید و توسعه درمان‌های هدفمند ایمونولوژیک مانند BiTEها و CAR-T، بتوانیم پیش‌آگهی بیماران را بهبود دهیم. همچنین استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و ctDNA در پایش بیماری، می‌تواند آینده‌ای نویدبخش برای مدیریت دقیق‌تر SCLC رقم بزند.