هزینه های دارو ؛ باری سنگین بر دوش بیماران

به گزارش گروه غذا و دارو سرطان نیوز، به نقل از روزنامه عصر اصفهان؛ این وضعیت نه تنها دسترسی بیماران به دارو‌های حیاتی را محدود کرده، بلکه هزینه‌های سنگین بر دوش آنان و خانوادهایشان تحمیل کرده است. مشکلاتی، چون کمبود مواد اولیه دارویی، بازار سیاه، تزریق دارو‌های بی کیفیت و مواد نامرغوب به چرخه درمان، جهش قیمت دارو‌ها و خروج بعضی از آنها از شمول بیمه، سلامت عمومی جامعه را با تهدید مواجه کرده است. مافیای دارو یکی از بزرگترین موانع در مسیر اصلاح نظام دارویی کشور است.

بخش قابل توجه‌ای از دارو‌ها به جای توزیع شفاف در داروخانه‌ها به بازار سیاه سرازیر می‌شود و با قیمت‌هایی سرسام آور به بیماران عرضه می‌شود. این انحصار ورانت اقتصادی به همراه ضعف نظارتی امکان بروز تخلفات گسترده‌ای را فراهم کرده است.

افزایش قیمت دارو‌ها و واهش پوشش بیمه‌ای نیز بخش دیگری از این معضل است که پیامد‌های اجتماعی و اقتصادی داشته است. برای مقابله با این معضل، نیاز به اقداماتی اساسی و چند جانبه وجود دارد.

شفاف سازی فرایند تخصیص ارز دولتی، تقویت نظارت بر تولید و توزیع دارو و مبارزه جدی با مافیای دارو از مهمترین اولویت‌ها هستند.

هزینه‌های بالا، کمبود پوشش بیمه‌ای و موانع واردات از مهمترین چالش‌های دسترسی به داروست

در این زمینه پوریا عادلی، متخصص رادیوانکولوژی، در این زمینه توضیح می‌دهد: درمان‌های دارویی سرطان در دهه‌های اخیر پیشرفت چشمگیری داشته‌اند و روش‌های نوینی مانند درمان‌های هدفمند و ایمونوتراپی توانسته‌اند تحولی اساسی در مدیریت بسیاری از سرطان‌ها ایجاد کنند. برخلاف شیمی‌درمانی سنتی که سلول‌های در حال تکثیر را بدون تفکیک تحت تأثیر قرار می‌دهد، درمان‌های هدفمند با تمرکز بر مسیر‌های مولکولی خاصی که در رشد و بقا سلول‌های سرطانی نقش دارند، کار می‌کنند. این دارو‌ها مانند مهارکننده‌های تیروزین کیناز در سرطان ریه، مهارکننده‌های CDK۴/۶ در سرطان سینه و آنتی‌بادی‌های مونوکلونال مانند تراستوزوماب در تومور‌های HER۲ مثبت، در کشور‌های پیشرفته به‌عنوان استاندارد درمانی پذیرفته شده‌اند. اما در کشور ما، چالش‌های متعددی در دسترسی به این دارو‌ها وجود دارد که مهم‌ترین آنها هزینه‌های بالا، کمبود پوشش بیمه‌ای و موانع واردات است. بسیاری از این دارو‌ها همچنان تحت انحصار شرکت‌های بین‌المللی هستند و تولید داخلی آنها یا به مرحله بهره‌برداری نرسیده یا با چالش‌های کیفی روبه‌رو است. در نتیجه، بیماران ناچار به تهیه این دارو‌ها از مسیر‌های غیررسمی و بازار سیاه با قیمت‌های بسیار بالا هستند که این مسئله نه‌تنها هزینه‌های درمان را افزایش می‌دهد، بلکه خطر ورود دارو‌های تقلبی و بی‌کیفیت به چرخه درمان را نیز بالا می‌برد.

برخی اقدامات، روند درمان را برای بیماران مختل می‌کنند

عادلی در ادامه به وضعیت دارو‌های ایمونوتراپی اشاره می‌کند و می‌گوید: ایمونوتراپی یکی از تحولات اساسی در درمان سرطان‌های پیشرفته محسوب می‌شود. این روش با تقویت سیستم ایمنی بدن و هدف قرار دادن مکانیسم‌های سرکوب‌کننده پاسخ ایمنی، امکان شناسایی و تخریب سلول‌های سرطانی را فراهم می‌کند. مهارکننده‌های PD-۱/PD-L۱ مانند نیولومب و پمبرولیزومب و مهارکننده‌های CTLA-۴ مانند ایپیلیمومب در برخی از سرطان‌های مقاوم به درمان، مانند ملانوما، سرطان ریه غیرسلول کوچک (NSCLC) و برخی سرطان‌های دستگاه گوارش، نرخ بقا را به‌طور قابل‌توجهی افزایش داده‌اند.

بیشتر بخوانید

• امکان رصد قیمت دارو‌ها از سامانه تیتک/ احصا لیست دارو‌ها برای ذخیره ۶ ماهه

اما این دارو‌ها به دلیل هزینه‌های بسیار بالا، نبود حمایت بیمه‌ای و تحریم‌های دارویی، برای بسیاری از بیماران در کشور ما غیرقابل‌دسترس هستند. در برخی موارد، بیماران مجبورند برای ادامه درمان به کشور‌های همسایه سفر کنند یا از طریق واسطه‌های دارویی با قیمت‌های چندبرابری این دارو‌ها را تهیه کنند، که این امر روند درمان را مختل کرده و فشار مالی زیادی بر بیماران و خانواده‌های آنها تحمیل می‌کند.

محدودیت دسترسی به یک سری از تست‌ها از دیگر مشکلات روند درمان است

وی اظهار داشت: مشکل دیگر در حوزه ایمونوتراپی، محدودیت دسترسی به تست‌های بیومارکری است. برای انتخاب دقیق بیماران مناسب ایمونوتراپی، انجام آزمایش‌های مولکولی مانند تعیین بیان PD-L۱ و بررسی ناپایداری ماهواره‌ای ضروری است. این آزمایش‌ها مشخص می‌کنند که کدام بیماران احتمالاً به ایمونوتراپی پاسخ بهتری خواهند داد و کدام بیماران باید گزینه‌های درمانی دیگری را در نظر بگیرند. اما هزینه بالای این تست‌ها و کمبود زیرساخت‌های آزمایشگاهی در بسیاری از بیمارستان‌ها، باعث شده که در بسیاری از موارد، پزشکان ناچار شوند بدون انجام این آزمایش‌ها و بر اساس حدس و گمان، تصمیم‌گیری کنند.

این مسئله می‌تواند باعث شود که برخی بیماران بدون دلیل منطقی از درمان‌های گران‌قیمت ایمونوتراپی استفاده کنند، درحالی‌که گروهی دیگر که واقعاً به این دارو‌ها نیاز دارند، به دلیل هزینه‌های بالا از آنها محروم بمانند.

تغییر سیاست گذاری دارویی می‌تواند مشکلات درمانی را کاهش دهد

متخصص رادیوانکولوژی بیان داشت: برای حل این مشکلات، باید اقداماتی اساسی در سیاست‌گذاری دارویی کشور صورت گیرد. افزایش پوشش بیمه‌ای برای دارو‌های نوین، توسعه تولید داخلی دارو‌های بیولوژیک با رعایت استاندارد‌های بین‌المللی، تسهیل واردات دارو‌های حیاتی و گسترش زیرساخت‌های آزمایشگاهی برای انجام تست‌های بیومارکری، می‌تواند به بهبود وضعیت دسترسی بیماران به درمان‌های مؤثر کمک کند.

وی هشدار می‌دهد: اگر روند فعلی ادامه پیدا کند و بیماران همچنان از دسترسی به دارو‌های مدرن محروم بمانند، فاصله ما با استاندارد‌های جهانی در درمان سرطان بیشتر خواهد شد و بسیاری از بیماران به دلیل نبود گزینه‌های درمانی مناسب، شانس خود را برای بقا از دست خواهند داد. سرمایه‌گذاری در این حوزه نه‌تنها یک ضرورت پزشکی، بلکه یک اولویت اجتماعی و اقتصادی است که باید موردتوجه سیاست‌گذاران قرار گیرد.