رژیم گیاهخواری آری یا نه؟

به گزارش خبرنگار سرطان نیوز، در سال‌های اخیر رژیم‌های گیاهخواری طرفداران خاص خود را پیدا کرده است. افتتاح رستوران‌های گیاهخواری در شهر‌های بزرگ کشور نیز نشان از این دارد که جمع گیاهخواران آن قدر زیاد شده اند که بخشی از بازار مشتریان رستوران‌ها را تشکیل می‌دهند. به نظر می‌رسد گیاهخواری در بین بخشی از جامعه ایرانی در حال تبدیل به یک سبک زندگی است.

هر از گاهی در مصاحبه‌ها با بازیگران و چهر‌های مشهور می‌شنویم که این افراد رژیم گیاهخواری دارند یا روز‌هایی در هفته گیاهخواری می‌کنند. بین گیاهخواران طرفدران متعصبی نیز وجود دارد که معتقد هستند گیاهخواری بهترین و کامل‌ترین رژیم است. آن‌ها رژیم‌های گوشتخواری را باعث بیماری‌ها و سرطان می‌دانند و در دفاع از رژیم گیاهخواری می‌گویند که گیاهخواران عمر سالم‌تر و طولانی تری دارند در مقابل نقادان گیاهخواری معتقدند استفاده نکردن از محصولات لبنی و پروتئینی گیاهخواران را در معرض سوء تغذیه قرار داده است. در این گزارش به فواید و کاستی‌های گیاهخواری می‌پردازیم.

انواع رژیم‌های گیاهخواری

قبل از پرداختن به مساله گزارش ابتدا باید درباره رژیم گیاهخواری و انواع رژیم گیاهخواری توضیح بیشتری بدهیم:

پسکاتارین: در این نوع گیاه خواری افراد گوشت قرمز و گوشت سفید مصرف نمی‌کنند؛ اما ماهی و غذا‌های دریایی در این رژیم منع مصرف ندارد.

پولوتارین: نام دیگر گیاه خواری برای افرادی است که گوشت قرمز و غذا‌های دریایی مثل ماهی مصرف نمی‌کنند؛ اما مرغ، بوقلمون، تخم مرغ و انواع مواد لبنیاتی در کنار انواع غذا‌های گیاهی برای این افراد مجاز است.

لاکتو اوو وجترین: Lacto ovo-vegetarian این افراد در رژیم گیاه خواری خود، منع مصرف گوشت دارند؛ اما می‌توانند تخم مرغ و مواد لبنی را مصرف کنند.

بیشتر بخوانید:

• این سبزیجات را بهتر است خام مصرف کنیم تا پخته

اوو وجترین (ovo-vegetarian): نام دیگر گیاه خواری برای افرادی است که در میان انواع محصولات جانوری، تنها تخم مرغ را مصرف می‌کنند.

لاکتو وجترین (Lacto vegetarian): در این رژیم غذایی، در کنار غذا‌های گیاهی می‌توان از شیر و لبنیات نیز استفاده کرد.

وگان (vegan): این افراد رژیم سخت‌گیرانه‌ای دارند. با اینکه رایج است تمام افراد گیاه خوار خود را وگان (vegan) بنامند؛ اما وگان (vegan)، نام دیگر گیاه خواری است که در آن هر نوع محصولی که به صورت مستقیم یا غیر مستقیم با حیوانات در ارتباط باشد؛ همچون عسل، ژلاتین و حتی چرم و ابریشم منع مصرف دارد.

خام گیاهخواری: این افراد تنها از غذا‌های گیاهی خام استفاده می‌کنند؛ یعنی به طور مثال برای مصرف حبوبات آن‌ها را خیس می‌کنند و به صورت خام میل می‌کنند ویا برای مصرف برخی از دانه‌های گیاهی، آن‌ها را خیس می‌کنند و پس از آن‌که جوانه زد، جوانه را مصرف می‌کنند.
با توضیح‌های ارائه شده این تصور که همه گیاهخواران فقط از یک نوع رژیم غذایی پیروی می‌کنند اصلاح می‌شود.


گیاهخواری صرفا در طول عمر موثر نیست

رضا افتخار کارشناس ارشد تغذیه می‌گوید: درباره این مساله که گیاهخواری باعث طول عمر می‌شود باید گفت که مطالعاتی انجام شده و نشان می‌دهد که رژیم‌های گیاهخواری طول عمر را به همراه دارد، ولی اینکه فرد فقط با رژیم گیاهخواری به عمر طولانی تری رسیده باشد نمی‌توان چنین انتظاری داشت، چون عوامل مختلفی علاوه بر رژیم گیاهخواری می‌تواند در این زمینه اثر گذار باشد.

او ادامه می‌دهد: درباره رژیم‌های عادی مطالعات نشان داده است که مصرف بی رویه گوشت قرمز نقش مهمی در تحلیل و زوال عقل دارند و همین باعث شده است یه سری از افراد توصیه کنند که رژیم گیاهخواری را استفاده کنند تا طول عمر بیشتری داشته باشیم.

این متخصص تغذیه تأکید می‌کند: این مطلب که استفاده از انواع گوشت‌ها منجر به بیماری شود درست نیست، اما اینکه گفته شود مقدار زیاد گوشت منجر به بیماری شود این جمله درست است.

رضا افتخار بیان می‌کند: افراد گیاهخوار معمولا کمبود ریز مغذی هایی، چون آهن، کلسیم، ویتامین ب ۱۲ و دی دارند و این افراد باید به صورت مداوم چک آپ انجام بدهند و اگر کمبودی دارند با مکمل یاری برطرف شود.
 

او تصریح می‌کند:، اما مطالعات نشان داده گیاهخواری برای افراد فوایدی به دنبال دارد و ریسک بروز دیابت نوع دو را کاهش و علاوه بر آن سرطان پستان را در بانوان به شدت کاهش می‌دهد همچنین گیاهخواری برای افرادی که سابقه سنگ کیسه صفرا دارند بسیار مناسب است. همچنین این رژیم در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی نیز موثر است.

گیاهخواری متناسب با سرشت انسان است
 

بر خلاف دیدگاه این متخصص تغذیه که به مضرات گیاهخواری و نقش آن در کمبود مواد مغذی بدن معتقد است در گفت و گویم با یک متخصص طب سنتی با دیدگاه متفاوتی رو به رو می‌شوم.

علیرضا شفاعی متخصص طب سنتی می‌گوید: خداوند خلقت ما و رویش دندان‌های ما را بر اساس گیاهخواری قرار داده است پس بدن ما به گیاهخواری بیشتر عادت دارد.

او ادامه می‌دهد: در رژیم گیاهخواری بعضی مواد غذایی می‌تواند جایگزین پروتئین گوشت شود به طور مثال نخود می‌تواند این نقش را داشته باشد

این متخصص طب سنتی تاکید می‌کند: عده‌ای از افراد رژیم‌های گیاهخواری چهل روزه می‌گیرند بدن شان در این مدت بسیار سالم و سیستم ایمنی بدن آن‌ها نیز بسیار قوی می‌شود.

شفاعی اظهار می‌کند: دوستانی دارم که در سال سه یا چهار بار به مناطق طبیعی می‌روند و پرهیز از محصولات حیوانی دارند. این دسته از افراد کمتر سرما می‌خورند و در هوای سرد با کمترین لباس بدن خود را می‌شویند و هیچ اتفاقی برای آن‌ها نمیفتد.

او ادامه می‌دهد: افراد گیاهخوار دچار کمبود ویتامین نمی‌شوند. چون در سبزیجات همه ویتامین‌ها نهفته است. گیاهخواران معمولا غلات را فرآوری می‌کنند و مثلا جوانه گندم را مصرف می‌کنند و باید بدانید یک جوانه گندم اندازه هفتاد تا گندم خاصیت دارد و همین استفاده گیاهخوارن از جوانه‌های غلات باعث می‌شود از خواص بیشتر غذایی بهره‌مند باشند. این متخصص طب سنتی می‌گوید: گیاهخوران معمولا عمر طولانی‌تر و با سلامت تری دارند. در طب قدیم نیز بر گیاهخواری بسیار تاکید شده است.

رژیم متعادل بهترین گزینه

همانطور که در حرف‌های متخصص تغذیه نیز به آن اشاره شد افراط در مصرف گوشت می‌تواند باعث بیماری شود یا اینکه در صحبت‌های متخصص طب سنتی به این اشاره شد که در پیش گرفتن رژیم‌های گیاهخواری فوایدی دارد. به نظر می‌رسد بهتر است به جای حذف کامل گوشت، رژیم متعادلی از گروه‌های غذایی مختلف مثل غلات، حبوبات، پروتئین ها، سبزیجات و محصولات لبنی داشته باشیم. در کنار آن سعی کنیم به عناصر یک زندگی سالم مثل داشتن تحرک مناسب و ورزش نیز توجه داشته باشیم. اگر هم به دلیل نگرانی‌های زیست محیطی یا استفاده از فواید گیاهخواری تمایل به گیاهخواری داریم می‌توانیم دو یا سه روز در هفته گیاهخوار باشیم و به این ترتیب نیز دچار سوء تغذیه نخواهیم شد.