سلامت جسمی در گرو سلامت روان

به گزارش خبرنگار  سرطان نیوز، ۱۰ اکتبر، روز جهانی سلامت روان است. این روز در سال ۱۹۹۲ توسط سازمان بهداشت جهانی به جهت توجه بیشتر به اختلالات روانی، تاثیرات منفی آن‌ها بر جوامع و پیشگیری از آن‌ها برگزیده شده است.

همانطور که سلامت جسمی هر فرد در جامعه از ارزش بالایی برخوردار است، سلامت روان افراد نیز دارای اهمیت زیادی است.

متاسفانه در اغلب موارد، بی توجهی به بیماری‌های روانی، منجر به بروز بیماری‌های جسمی نیز می‌شود.

در بسیاری از کشور‌ها به ازای هر یک میلیون نفر، کمتر از یک روانشناس و یا روانپزشک وجود دارد و حتی درصد کمی از بیمارستان‌ها هزینه هایشان را صرف بیماری‌های روانی می‌کنند.

لازم به ذکر است که در برخی از جوامع اختلالات روانی را به عنوان بیماری نمی‌شناسند. به سبب وجود فقر فرهنگی و کمبود فرهنگسازی، بیماری‌های روانی به عنوان یک عامل زشت که باعث سرافکندگی فرد در جامعه می‌شود، شناخته می‌شوند. به همین علت افراد از مراجعه به روانشناس سر باز می‌زنند.

اهمیت ورزش در سلامت روان

سید مرتضی موسوی معاون امور دانشجویان دانشگاه بیرجند ورزش را زمینه ساز تامین سلامت روان دانشجویان دانست و افزود: المپیادهای فرهنگی - ورزشی، محرک و مشوق دانشجویان برای استفاده از این فضای نشاط‌ آور و زمینه ساز بروز استعدادهای آنان است.

او گفت: هدف اصلی برگزاری این المپیادهای فرهنگی - ورزشی، ایجاد روحیه نشاط و شادابی در دانشگاه‌ها و همدلی در بین دانشجویان است؛ برای پویایی هرچه بیشتر این رویدادها و امکان حضور حداکثری دانشجویان، حق ورودی برای همه دانشگاه‌ها صفر شده و علاوه بر آن کمک هزینه لازم برای آماده سازی دانشجویان شرکت کننده در المپیادهای فرهنگی - ورزشی در اختیار دانشگاه‌ها قرار می‌گیرد.

لزوم تغییر نگرش دانشجویان نسبت به سواد بهداشت روانی

هادی صمدیه رئیس مرکز مشاوره دانشگاه بیرجند با بیان اینکه باید نگرش دانشجویان را نسبت به سواد سلامت تغییر دهیم گفت: صرف داشتن سواد بهداشت روانی به داشتن روان سالم منجر نمی‌شود و ما باید بتوانیم این سواد را کاربردی کنیم.

او به نقش مراکز مشاوره در این تغییر نگرش اشاره کرد و افزود: این مراکز باید در کنار حل مشکلات درسی دانشجویان به مشکلات روانی آن ها نیز توجه کند دغدغه های دانشجویان را بررسی کرده و به آن ها کمک کنند تا مرحله به مرحله پیش بروند و از افسردگی یا اقدام به خودکشی جلوگیری کنند. 

سلامت روان چیست؟

سازمان بهداشت جهانی سلامت روان را اینگونه تعریف کرده است:

سلامت روان عبارت است از کیفیت زندگی یک فرد که می‌تواند توانایی‌های خود را شناسایی کند و با استرس‌های روزمره به راحتی کنار بیاید. یک فرد سالم از لحاظ روانی باید بتواند به راحتی کار کند و با جامعه در مشارکت باشد.

شاید تعریف سازمان جهانی بهداشت را بتوان یک تعریف عمومی نامید؛ اما این تعریف در تمامی جوامع صدق نمی‌کند، به عنوان مثال سطح استرس وارده به فردی که در یک کشور با اقتصاد ضعیف زندگی می‌کند، به مراتب بیشتر از افرادی است که در جوامع پیشرفته زندگی می‌کنند.

اضطراب

اضطراب عبارت است از یک احساس ناخوشایند و مبهم به همراه هراس و دلواپسی با منشاء ناشناخته، که به فرد دست می‌دهد و شامل عدم اطمینان، درماندگی و برانگیختگی فیزیولوژی است. وقوع مجدد موقعیت‌هایی که قبلاً استرس زا بوده اند یا طی آن‌ها به فرد آسیب جسمی و یا روانی رسیده است باعث بروز اضطراب در افراد می‌شود. همهٔ انسان‌ها در زندگی خود دچار اضطراب می‌شوند، ولی اضطراب مزمن و شدید، غیرعادی و مشکل ساز است. تحقیقات و بررسی‌ها نشان می‌دهند که اضطراب در خانم ها، طبقات کم درآمد و افراد میانسال و سالخورده بیشتر دیده می‌شود.

افسردگی

یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی را می‌توان افسردگی شناخت، اختلالی که حتی اکثر انسان‌های معمولی نیز می‌توانند آن را در فرد مبتلا تشخیص دهند و حتی این اختلال را به فرد مورد نظر گوشزد کنند.

مشخصه افسردگی خلق افسرده است و با احساس غمگینی، اعتماد به نفس پایین و بی علاقگی به هر نوع فعالیت و لذت روزمره مشخص می‌شود. افسردگی مجموعه‌ای از حالات مختلف روحی و روانی است که از احساس خفیف ملال تا سکوت و دوری از فعالیت روزمره بروز می‌کند.

افسردگی یکی از شایع‌ترین اختلالات روانی است

افسردگی را هم همچون دیگر اختلالات روانی می‌توان توسط دارو مهار کرد، ولی در صورتی که این بیماری مزمن نشده است، انجام کار‌هایی برای کاهش فشار و استرس از جمله خرد کردن کار‌های بزرگ به کار‌های کوچک، ورزش ملایم، رفتن به یک سینما، شرکت کردن در یک مراسم مذهبی، اجتماعی، یا سایر فعالیت‌هایی که ممکن است به بیمار کمک کنند، در بهبود این بیماری موثر است.

وسواس

وسواس شامل احساس، فکر و یا تصویر ذهنی مزاحم است، که ریشه در اضطراب مزمن دارد. بیماری وسواس به دو شکل فکری و عملی بروز می‌کند و چنانچه بیمار در برابر انجام عمل وسواسی مقاومت کند، اضطرابش بیشتر می‌شود. گاهی اوقات کودکان هم دچار وسواس می‌شوند که معمولاً نشانه‌های آن رفتار‌های پرخاشگرانه، تکرار کلمات و یا لجبازی با اطرافیان است. تحقیقات نشان می‌دهد بین یک تا سه درصد جامعه ممکن است به اختلال وسواس فکری عملی مبتلا باشند.

بیشتر بخوانید

راه های کنترل اضطراب و استرس دانش آموزان

اختلالات اشاره شده جزو شایع‌ترین بیماری‌های روانی در سطح جهان هستند. اگر در خودتان چنین اختلال‌هایی مشاهده می‌نمایید، یا احساس می‌کنید یکی از افراد نزدیکتان به یکی از این اختلال‌ها دچار است، بهتر است همین الان دست به کار شوید و با مراجعه به روانشناس در پی درمان باشید.

پزشکان توصیه می‌کنند اگر بیماریتان مزمن نیست، سعی کنید تا آن را با درمان رفتاری و یا درمان شناختی رفتاری معالجه کنید و اگر از این روش‌ها جوابی نگرفتید، به روانپزشک مراجعه کنید و درمان دارویی را آغاز کنید. اختلالات روانی را جدی بگیرید، آن‌ها هم بیماری هستند. مزمن شدن آن‌ها ممکن است به قیمت جانتان تمام شود.

علائم هشدار در هنگام بروز مشکلات سلامت روان دانشجویان چیست؟

الهام مقدم یکی از مشاوران مرکز مشاوره و سلامت روان دانشگاه بیرجند گفت: دوره پرچالش دانشجویی که اغلب با شروع دوره بزرگسالی و استقلال اجتماعی همراه می‌شود، حاوی تجربیات سخت و متنوعی است این تجربیات و چالش‌ها می‌توانند در صورت وجود مشکلات قبلی، سابقه خانوادگی و نبود شبکه حمایتی به اختلالات روانشناختی تبدیل شوند.

او با بیان اینکه با شناخت علائم هشدار در دوستان و اطرافیان می‌توانیم قبل از پیچیده شدن این مشکلات و تبدیل آن‌ها به بیماری جدی روانپزشکی اقدام درمانی انجام و حمایت لازم را ارائه بدهیم، ادامه داد: علائم هشدار برای تشخیص افسردگی زودهنگام اصلی‌ترین علامت افسردگی (به معنای بالینی) احساس غم و ناراحتی، به همراه بی علاقگی نسبت به فعالیت‌ها است. 

الهام مقدم به علائم افسردگی اشاره کرد و گفت: احساس خستگی مفرط، احساس ناامیدی شدید، بی حوصلگی یا از دست دادن علاقه به فعالیت‌ها و مواردی که قبلا اهمیت داشته است، بی طاقت شدن و زود از کوره در رفتن، مشکلات خواب، مشکل در تمرکز و یادگیری و حافظه، گریه کردن بی‌اختیار، کاهش اشتها و از دست دادن وزن و فکر خودکشی، مرگ یا آسیب به خود از بیشترین علائم افسردگی در فرد مبتلا است.

مشاور مرکز مشاوره و سلامت روان دانشگاه بیرجند در خصوص درمان بیماری افسردگی، اظهار کرد: برخی افراد نسبت به مراجعه به روانپزشک مقاومت دارند که این موضوع دلایل متعدد دارد؛ بهتر است یادآوری کنیم که درمان همه انواع افسردگی، دارو یا فقط دارو نیست و در صورت تجویز دارو، باید آن را در دوره مشخصی استفاده کرد.

بر اساس تعریف سازمان جهانی بهداشت، بهداشت روان عبارت است از قابلیت ارتباط موزون و هماهنگ با دیگران، تغییر و اصلاح محیط فردی و اجتماعی و حل تضاد‌ها و تمایلات شخصی به طور منطقی، عادلانه و مناسب.

در نتیجه سلامت روان در کنار سلامت جسم بسیار بااهمیت است باید توجه کنیم که اگر می خواهیم جسم سالمی داشته باشیم باید در کنار رعایت تغذیه سالم و داشتن زندگی سالم به روان خود نیز توجه کنیم.

بهداشت روانی یعنی سلامت فکر و قدرت سازگاری فرد با محیط و اطرافیان است.

چون در مواجهه با چالش‌ها و مشکلات روزمره، ما بر اساس ویژگی‌های روانی خود با آن‌ها برخورد می‌کنیم، هر چه از سلامت روان بیشتر برخوردار باشیم به یقین آسیب پذیری ما کمتر خواهد بود. پس همچنان که از جسم خود مراقبت می‌کنیم، ذهن و روان خود را نیز باید مقاوم‌تر کنیم تا زندگی بهتری داشته باشیم.

مراکز مشاوره دانشگاه نیز می تواند در تغییر نگرش افراد در خصوص سلامت روان موثر باشد و در کنار حل مشکلات درسی به دانشجویان کمک کند تا با محیط خود سازگار شوند.