اهمیت درمان درد‌های بیماران سرطانی

به گزارش سرطان نیوز؛ اکثر افراد مبتلا به بیماری سرطان، گاهی اوقات درد را احساس می‌کنند. درد ممکن است از خود بیماری سرطان یا از عوارض درمان باشد. در هر صورت برای درمان درد‌های بیماران سرطانی باید به موقع اقدام کرد تا نتیجه موثرتری برای تسکین درد داشته باشد.

حتی افراد پس از درمان سرطان، گاهی درد را تجربه می‌کنند. خوشبختانه بیماران با مراجعه به فوق تخصص درد می‌توانند درد ناشی از این بیماری را با راهکار‌های مختلفی درمان کنند.

هرچه درمان سریع‌تر برای بیمار انجام گیرد، نتیجه موثرتری را نیز به همراه خواهد داشت. افرادی که بتوانند درد را کنترل کنند، متوجه بهبود کیفیت زندگی خود می‌شوند.

به‌طور مثال با درمان درد‌ها بیماران سرطانی خواب راحت‌تری را تجربه می‌کنند و انرژی بیشتری در طی روز دارند. فعال بودن بیمار خطر ابتلا به بیماری‌هایی مانند ذات الریه، لخته شدن خون و زخم بستر ناشی از بی‌حرکتی را کاهش می‌دهد.

علت درد ناشی از سرطان چیست؟

دلایل زیادی در ایجاد درد نقش دارد؛ اما در اغلب مواقع زمانی رخ می‌دهد که تومور به اعصاب یا اندام‌های بدن فشار وارد می‌کند یا زمانی که سلول‌های سرطانی به استخوان‌ها یا اندام بدن حمله می‌کند. تومور مواد شیمیایی آزاد می‌کند که باعث درد می‌شود.

راهکار‌های مقابله با این بیماری از جمله شیمی‌درمانی، پرتودرمانی یا جراحی نیز در بدتر شدن درد نقش دارند. در این مواقع درمان درد‌های بیماران سرطانی اهمیت زیادی دارد؛ چراکه بیمار باید بتواند فعالیت‌های روزانه خود را داشته باشد.

علائم درد ناشی از سرطان چیست؟

علائم در همه افراد یکسان نیست. میزان دردی که هر فردی تجربه می‌کند به نوع سرطان، مرحله بیماری، شدت بیماری و آستانه تحمل درد بیمار بستگی دارد. درد می‌تواند از خفیف تا شدید و گاهی متغیر باشد.

عوامل موثر در انتخاب نوع درمان درد‌های ناشی از سرطان

همانطور که گفتیم پزشک بر اساس شرایط هر فرد درمان متفاوتی را در نظر می‌گیرد که این موارد به شرح زیر است:
• محل درد
• شدت درد
• نوع درد از جمله درد تیر کشنده، سوزن سوزن شدن و...
• ثابت یا رفت و برگشتی بودن درد
• بررسی تاثیر دارو‌ها بر کاهش شدت درد
• نتایج درد بر سبک زندگی بیمار از جمله کیفیت خواب و از دست دادن اشتها
• فعالیتی که باعث تشدید درد می‌شود.
• فعالیتی که منجر به تسکین درد می‌شود.

شکل‌های مختلف دارو‌های مسکن برای درمان درد‌های بیماران سرطانی

انواع دارو‌های تسکین درد را می‌توان برای درمان درد‌های سرطان تجویز کرد:

قرص یا شربت
این دسته از دارو‌ها همانطور که می‌دانید خوراکی است و روش مصرف آسانی دارد. در صورتی که بیمار دچار تهوع یا استفراغ باشد، قرص یا شربت گزینه مناسبی برای درمان درد‌های بیماران سرطانی نیست.

تزریق به زیر پوست
تسکین درد به روش تزریقی سریع‌تر عمل می‌کند. تزریق مداوم با استفاده از پمپ‌های تزریقی کوچک که در خانه قابل نگهداری است، انجام می‌شود.

تزریق وریدی
دارو‌ها مستقیما از طریق لوله باریک یا کاتتر، برای درمان درد‌های بیماران سرطانی وارد جریان خون می‌شود که نتیجه درمانی موثرتری را نسبت به هر روش دیگری دارد.

تزریق نخاعی
دارو‌ها از طریق یک کاتتر کوچک در پشت یا به‌صورت اپیدورال وارد می‌شود. این روش درمانی باید توسط متخصص بیهوشی انجام شود. تزریق نخاعی زمانی انجام می‌شود که سایر روش‌های درمانی نتیجه موثری نداشته باشند.

نکاتی در خصوص دارو‌های مختص درمان درد‌های بیماران سرطانی

درد ناشی از سرطان معمولا به طور ثابت است. بهتر است دوز‌های تجویز شده از دارو‌های مسکن را به طور منظم مصرف کنید، نباید منتظر بمانید تنها زمانی که احساس درد دارید، دارو مصرف کنید. اگر درد به خوبی کنترل شود، نیازی به مصرف داروی زیادی ندارید و خطر عوارض جانبی به شدت کاهش پیدا می‌کند.

مواردی که باید به آن‌ها توجه داشته باشید به شرح زیر است:
• طبق تجویز و توصیه‌های پزشک دارو‌های خود را به طور منظم مصرف کنید.
• در خصوص داروی مصرفی خود آگاهی داشته باشید، به‌طور مثال عوارض جانبی، مدت ماندگاری آن در بدن و هر ویژگی دیگری.
• همیشه باید داروی کافی حداقل برای یک هفته داشته باشید.
• قبل از خواب دارو‌های مورد نیاز را مصرف کنید تا نیاز به بیدار شدن پس از خواب عمیق نداشته باشید.
• دارو‌های خود را به‌طور منظم توسط پزشک چک کنید، ممکن است بسته به شدت درد و روند بهبودی نیاز به افزایش یا کاهش دوز دارو باشد.

دیگر راهکار‌های درمان درد‌های بیماران سرطانی

در اغلب مواقع درد‌های ناشی از سرطان با مصرف دارو بهبود پیدا می‌کند. همراه با جراحی برای برداشتن تومور یا پرتودرمانی برای کوچک کردن تومور، دارو برای تسکین بیشتر درد تجویز می‌شود.

در بیشتر موارد پزشکان درد ناشی از سرطان را با دارو‌های مسکن یا با درمان‌های غیر دارویی مانند فیزیوتراپی و توانبخشی، تصویربرداری، بیوفیدبک و تکنیک‌هایی برای آرامش درمان می‌کنند.

سایر گزینه‌های درمانی برای بیماران مبتلا به بیماران سرطانی شامل بلوک‌های عصبی است که به صورت تزریق دارو به داخل یا اطراف عصب و ستون فقرات است.

انواع دارو‌ها برای درمان درد‌های بیماران سرطانی

نوع دارو‌هایی که برای درمان درد ناشی از این بیماری به کار برده می‌شود به شرح زیر است:

مسکن‌ها
استامینوفن و دیگر مسکن‌های ضد التهاب غیر استروئیدی مانند آسپرین و ایبوپروفن درد خفیف تا متوسط را درمان می‌کند. بسیاری از این دارو‌ها بدون نسخه بوده و نیازی به تجویز از سوی پزشک ندارد. اما، برخی دیگر تنها با تجویز پزشک به فروش می‌رسند.

بیماران نباید خودسرانه دارویی مصرف کنند، به‌خصوص اگر تحت شیمی‌درمانی باشند. دارو‌های ضد التهاب غیر استروئیدی ممکن است باعث مشکلات گوارشی و کلیوی شوند و در نهایت خطر حمله قلبی یا سکته را افزایش دهد.

مسکن‌های مخدر

این دارو‌ها شامل کدئین، مورفین، هیدروکودون، هیدرومورفون، فنتانیل، اکسی کدون و... است. این دسته از مسکن‌ها حتما نیاز به تجویز از سوی پزشک دارند و گاهی همراه با مسکن‌های خفیف برای درد‌های متوسط تا شدید کاربرد دارند.

کنترل سوزن سوزن شدن و درد تیر کشنده

دارو‌های ضد افسردگی

برخی از دارو‌های ضد افسردگی برای درمان درد‌های بیماران سرطانی حتی اگر فردی افسردگی نداشته باشند، تجویز می‌شود. دارو آمی‌تریپتیلین، نورتریپتیلین و دولوکستین از دارو‌های ضد افسردگی برای درمان درد به‌شمار می‌روند.

دارو‌های ضد تشنج

این دسته از دارو‌ها از جمله گاباپنتین و کاربامازپین تنها برای رفع تشنج تجویز نمی‌شوند، برای سایر مشکلات از جمله کنترل درد سوزشی، سوزن سوزن شدن و علائم ناشی از آسیب عصبی نیز کاربردی است.

سایر دارو‌ها
کورتیکو استروئید‌ها مانند پردنیزولون برای کاهش تورم و درد، تجویز می‌شود.

نویسنده :

دکتر محمد حسین دلشاد
فلوشیپ فوق تخصصی کنترل درد