از تولید لوله‌های خونگیری تا ساخت دارو‌های ضد سرطان و کیت تشخیص سریع سرطان روده

به گزارش  گروه سرطان، سرطان نیوز، در سند راهبردی زیست فناوری جمهوری اسلامی ایران اهداف میان مدتی پیش‌بینی شد که بر اساس آن مسیر آینده این حوزه مشخص شده و به این شرح می‌شود:

ردیف اهداف
۱ صادرات ۳۰ درصد از فرآورده‌ها و خدمات زیست فناوری تولید شده در کشور
۲ افزایش سهم تولیدات زیست فناوری از کل تولید ناخالص ملی کشور به میزان دو برابر این سهم در سال ۸۲،
۳ دستیابی و به کارگیری فناوری زیستی برای پیشگیری و درمان ژنتیکی بیماری‌ها با استفاده از فرآورده‌ها و روش‌های زیست فناوری برای بیماری هدف سرطان، دیابت و بیماری‌های وراثتی
۴ رشد ۳ برابری در استفاده از زیست فناوری برای حفظ و پاکسازی محیط زیست
بر این اساس شرکت‌های دانش بنیان در سال گذشته با تولید محصولات خود در حوزه زیست فناوری توانستند از خروج بخشی از ارز جلوگیری کنند. این دستاورد‌ها به این شرح است:

داروی درمان آسم

داروی «لیراکورت» با دو دز ۱۶۰ و ۳۲۰ حاوی یک بتا ۲ آدرنرژیک طولانی اثر و یک کورتیکواستروئید استنشاقی است که برای درمان حمله آسمی و همچنین درمان بیماری‌های مزمن ریوی کاربرد دارد. تامین این دسته از دارو‌ها به صورت واردات محصول نهایی حدود ۲۵ میلیون یورو ارزبری دارد که با تولید این محصول توسط شرکت‌های دانش بنیان داخلی از خروج این میزان ارز جلوگیری خواهد شد.

درمان زخم‌های دیابتی

دارو "برنامین" حاوی یک هزارم درصد فاکتور رشد اپیدرمی و یک درصد سیلوسولفادیازین است و برای زخم پای دیابتی درجه ۱ و ۲ کاربرد دارد. همچنین درمان زخم‌های مزمن و مقاوم به درمان همچون ونوس اولسر، انواع سوختگی درجه یک تا سه، زخم‌های ناشی از جراحی، پیشگیری و درمان از زخم‌های ناشی از رادیوتراپی و درمان با دارو‌های ضد سرطان از دیگر کاربرد‌های این دارو است.

کیت تشخیص سریع سرطان روده

در دیگر دستاورد‌های شرکت‌های دانش بنیان تولید کیت تشخیص سریع سرطان روده است. ایران بعد از کشور آلمان دومین کشور تولید کننده این نوع کیت است که پزشکان را قادر می‌سازد با گرفتن یک نمونه از مدفوع، تشخیص دهند که بیمار مبتلا به سرطان روده است یا خیر.

دقت بالا نسبت به نمونه‌های خارجی، هزینه پایین‌تر و صرفه‌جویی ارزی ۲۰ میلیون دلاری از دستاورد‌های این محصول است.

تولید داروی شیمی درمانی

تولید داروی ضد سرطان سیکلوفسفاماید تزریقی از دیگر محصولات رونمایی شده در سال گذشته است. این دارو جزء اقلام تحریمی است که با همت دانش بنیان‌ها با فناوری هم‌تراز آمریکا در کشور به تولید رسید. این دارو یکی از موفق‌ترین و پرمصرف‌ترین دارو‌های شیمی‌درمانی در درمان سرطان‌هاست. سیکلوفسفامید در ترکیب با سایر دارو‌های شیمی‌درمانی برای درمان سرطان‌های مختلفی از جمله سرطان پستان، تومور‌های لنفوئیدی و بدخیمی‌های کودکان استفاده می‌شود.

تسهیل دسترسی پایدار بیماران مبتلا به این دارو، تامین ۴۰۰ هزار دوز نیاز داخلی و جلوگیری از خروج حدود ۵ میلیون دلار ارز از دستاورد‌های تولید این دارو در کشور به شمار می‌رود.

سی تی اسکن ۱۶ اسلایدی

طرح تولید سی تی اسکن ۱۶ اسلایدی از دیگر محصولات رونمایی شده در سال گذشته است. با تولید آن ۳۱ هزار یور ارزان‌تر از نمونه خارجی آن، جلوگیری از خروج ارز تا ۲۲۰ هزار یورو به ازای هر دستگاه از مزایای این طرح است.

تامین آب مورد نیاز کشور

دانش بنیان‌ها در سال گذشته سامانه نانو اُزون خود را رونمایی کردند. این سامانه قادر به حذف بو از جلبک می‌تواند آب شرب مردم را تامین کند. افزایش راندمان حذف جلبک و ترکیبات، بهبود تصفیه آب، حذف فرآیند‌های تزریق کلر و زغال اکتیو در ورودی تصفیه خانه‌ها و کاهش قابل توجه هزینه بهره‌برداری و کاهش مصرف گاز اُزون تا ۶۰ درصد از ویژگی‌های این سامانه به شمار می‌رود.

کاربرد این سامانه به ازای هر کیلوگرم در ساعت حداقل ۳ میلیارد تومان صرفه جویی ارزی به دنبال دارد.

تولید داروی ضدسکته مغزی

یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان توانست تنها داروی مورد تایید FDA بنام «آلتپلاز» که برای درمان سکته‌های مغزی کابرد دارد را در کشور به تولید برساند. داروی «آلتپلاز» یکی از دارو‌های درمان سکته مغزی ایسکمیک حاد است که تاکنون تولید این دارو در انحصار یکی از شرکت‌های آمریکایی بوده، ولی محققان یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان موفق به تولید این دارو شده است.

این داروی ایرانی به صورت پودر لیوفیلیزه ۵۰ میلی‌گرم تولید شده که در کنار آن یک ویال آب استریل برای تزریق قرار دارد. این دارو تنها داروی مورد تایید FDA برای درمان سکته مغزی ایسکمیک حاد است.

داروی آلتپلاز یک فعال‌کننده پلاسمینوژن از نوع بافت انسانی نوترکیب است که پلاسمینوژن را مستقیماً در پلاسمین فعال می‌کند و منجر به انحلال لخته فیبرین می‌شود. این دارو برای درمان ترومبولیتیک در سکته حاد میوکارد (AMI) برای کاهش مرگ و میر و کاهش بروز نارسایی قلبی، درمان ترومبولیتیک در آمبولی حاد شدید ریه (PE) و درمان ترومبولیتیک در سکته مغزی ایسکمیک حاد تجویز می‌شود.

جلوگیری از خروج سالانه ۱۰ هزار میلیون دلار ارز از کشور، ارزآوری قابل توجه از طریق صادرات به کشور‌های همسایه و بازار‌های اروپا از مزایای این دارو است.

داروی درمان سرطان پرستات

داروی تزریقی تکنسیوم-PSMA با نام تجاری پارس تکتو PSMA تولید یکی از شرکت‌های فناور است که جهت تشخیص سرطان پروستات متاستاتیکاولین تجویز می‌شود. این دارو به ۱۲ کشور صادر می‌شود.

داروی کاهش عوارض یک بیماری ارثی نادر

کپسول خوراکی سیستئامین با نام تجاری سیستامود تولید یکی از شرکت‌های داروساز جهت کاهش عوارض بیماری نادر ارثی نفروتیک سیستینوزیس به تولید رسید.

ایران دومین تولید کننده این دارو در دنیا بوده و تولید آن در کشور سالانه سه میلیون یورو صرفه‌جویی ارزی خواهد داشت.

سیستینوزیس بیماری متابولیکی است که با تجمع غیرطبیعی سیسـتین در اعضـای مختلـف بدن نظیر کلیه، چشم، عضله، لوزه‌المعده و مغز مشخص می‌شود. تجمع سیستین در سلول‌های بدن موجب اختلال کارکرد اعضای مختلف بدن می‌شود. این بیماری یک اختلال ژنتیکی است که معمولاً از الگوی وراثت اتوزمال مغلوب پیروی می‌کند. سیستینوزیس شایع‌ترین علت ایجاد سندروم فانکونی در اطفال است.

تولید داروی سرطان ریه

داروی تزریقی اتوپوزاید با نام تجاری اتوپودال از دیگر دارو‌های رونمایی شده در سال گذشته است که جهت مقابله با کارسینوم‌های ریه و انواع دیگر سرطان‌ها با تولید داخلی این دارو از خروج ۹۲۰ هزار دلار ارز از کشور جلوگیری می‌شود.

داروی کاهش رد پیوند

کپسول خوراکی تاکرولیموس جهت پیشگیری از رد پیوند در بیماران پیوند عضوی است. تولید این دارو سالانه حدود ۷۰ هزار دلار صرفه‌جویی ارزی خواهد داشت.

داروی درمان فشار خون

قرص خوراکی ایربزارتان جهت درمان فشارخون، جلوگیری از پیشرفت نروپاتی دیابتی و درمان نارسایی احتقانی قلب به عنوان نسل جدید داروی فشار خون است که با یک چهارم قیمت نمونه وارداتی در کشور به تولید رسید.

داروی درمان سرطان خون

داروی ایبروتینیب (ibrutinib) یک داروی خوراکی هدفمند است که عمدتاً برای درمان انواع خاصی از سرطان‌های خون مانند لوسمی لنفوسیتی مزمن (CLL)، لنفوم سلول گوشته (MCL) و ماکروگلوبولینمی والدنستروم استفاده می‌شود. با تولید این دارو به همت یکی از شرکت‌های دانش بنیان، حالا ایران در جمع سه کشور دارنده دانش فنی تولید این دارو قرار گرفت. علاوه بر آن با دستیابی به تولید ماده اولیه این دارو، نام ایران در میان کشور‌های هند و چین برای تولید این ماده قرار گرفته است.

صرفه‌جویی ارزی حدود ۱۰ میلیون دلار از دستاورد‌های این دارو است.

لوله‌های خون‌گیری تحت خلا

برای تامین این لوله‌ها ایران محتاج واردات بوده، ولی یکی از شرکت‌ها در شهرستان خدابنده لو استان زنجان با سرمایه‌گذاری ۳.۵ میلیون دلاری ارزی و ۶۰۰ میلیارد ریالی برای راه‌اندازی کارخانه، جریان دستیابی به این محصول را در کشور برعکس کرد. این کارخانه با ظرفیت هشت میلیون عدد لوله در ماه و ۱۰۰ عدد میلیون عدد لوله در سال را دارد.

۳۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی با راه اندازی این کارخانه عاید کشور شده است.

راه اندازی بزرگترین خط تولید انسولین در کشور

در سال گذشته به همت فناوران کشور بزرگترین خط تولید انسولین کشور در ابعاد اقتصادی به بهره‌برداری رسید. رسیدن به خودکفایی و ایجاد امنیت دارویی در شرایط تحریم از دستاورد‌های این طرح ملی است.

صرفه‌جویی ارزی بیش از ۱۰۰ میلیون یورویی برای کشور از دیگر دستاورد‌های این طرح به شمار می‌رود.

منبع:ایسنا