ذهنی کم توان، قلبی پر احساس/ روزی به نام عقب ماندگی ذهنی

به گزارش خبرنگار سرطان نیوز، وجود معلولیت‌ها در جامعه، سبب پدید آمدن شرایط خاص برای افراد معلول می‌شود و یکی از شایع‌ترین معلولیت‌ها در کشور، عقب ماندگی ذهنی است.

در ایران، ۳۰ تیر به عنوان روز معلولیت عقب ماندگی ذهنی نامگذاری شده است که آخرین روز هفته بهزیستی است.

عقب ماندگی ذهنی به معنای نقص در کارکرد‌های هوشی و عقلانی و همچنین کارکرد‌های انطباقی مانند ارتباط و مشارکت اجتماعی است که از طریق آزمون‌های مخصوص اثبات می‌شود.

فردی که در آزمون‌های مخصوص نمره حداکثر ۷۰ یا کمتر را به دست آورد عقب مانده ذهنی تلقی می‌شود.

شیخانی معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی گفت: عقب ماندگی ذهنی معلولیتی است که فرد را در حل مسئله، برنامه ریزی، استدلال و ارتباطات اجتماعی و زندگی مستقل دچار مشکل می‌کند.

او افزود: عقب ماندگی ذهنی سبب می‌شود تا فرد در حیطه‌های مختلف رشد خود دچار وقفه شود و این وقفه سبب می‌شود تا قسمت‌های مختلف بدن و حواس مختلف از جمله شنوایی و بینایی و حرکات دچار مشکل شوند.

شیخانی با اشاره به اینکه می‌توان برای عقب ماندگی ذهنی مداخلاتی را انجام داد بیان کرد: با انجام این مداخلات می‌توان حیطه‌های رشد فرد را به حالت طبیعی بازگرداند.

ژنتیک، عامل اصلی بروز عقب ماندگی ذهنی

عوامل مختلفی در بروز عقب ماندگی ذهنی نقش دارند که می‌توان از ازدواج‌های فامیلی و عوامل ژنتیک به عنوان مهمترین عوامل این معلولیت یاد کرد.

همچنین کم کاری تیروئید، استفاده از برخی دارو‌ها در زمان بارداری، تغذیه نامناسب مادر در زمان بارداری، اتفاقات زمان زایمان و سن بالای مادر در زمان بارداری از دیگر عوامل ایجاد عقب ماندگی ذهنی در فرد است.

شیخانی معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی گفت: مهمترین عاملی که در بروز معلولیت عقب ماندگی ذهنی نقش دارد، عوامل ژنتیکی است که می‌توان با انجام اقداماتی این مورد را کنترل کرد.

بیشتر بخوانید

• اهمیت انجام تست های غربالگری جنین برای همه مادران باردار

او تصریح کرد: انجام مشاوره‌های قبل از بارداری و همچنین مراجعه به پزشک در زمان بارداری می‌تواند تا حد زیادی به کاهش اختلالات و بروز معلولیت‌ها کمک کند.

شیخانی عنوان کرد: مداخلات تنها مربوط به بارداری مادر نیست بلکه پس از زایمان نیز، نوزاد غربالگری می‌شود.

معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی گفت: غربالگری عقب ماندگی ذهنی در ۳ تا ۵ روزگی نوزاد انجام می‌شود که رایگان است.

او گفت: در صورتی که عقب ماندگی ذهنی تشخیص داده شود، هزینه‌های درمان آن نیز تحت پوشش بیمه است.

عقب ماندگی ذهنی، دومین معلولیت خراسان جنوبی

خراسان جنوبی در بین استان‌های کشور بیشترین تعداد معلول در شاخه عقب ماندگی ذهنی را داراست.

به گفته شیخانی ۵ هزار و ۷۹۲ معلول عقب مانده ذهنی در خراسان جنوبی وجود دارند و این معلولیت دومین رتبه را در بین معلولیت‌های استان دارد.

او گفت: به معلولین ذهنی شدید تا خیلی شدید بدون در نظرگرفتن آزمون وسع مستمری تعلق می‌گیرد و معلولین ذهنی متوسط نیز در صورتی که در ۴ دهک اول درآمدی باشند، مستمری تعلق می‌گیرد.

شیخانی اظهار کرد: به خانواده‌هایی که دارای یک معلول ذهنی هستند ۶۵۵ هزار و ۲۰۰ تومان، دارای دو معلول ۹۳۶ هزار تومان، دارای ۳ معلول ذهنی یک میلیون و ۳۱۰ هزار و ۴۰۰ تومان، دارای ۴ معلول ذهنی یک میلیون و ۶۸۴ هزار و ۸۰۰ تومان و به خانواده‌های دارای ۵ معلول ذهنی ۲ میلیون و ۵۹ هزار و ۲۰۰ تومان مستمری پرداخت می‌شود.

معاون توانبخشی اداره کل بهزیستی خراسان جنوبی بیان کرد: برای تسهیل شرایط این افراد، کمک هزینه درمانی، خدمات آموزشی و توانبخشی، خدمات پزشکی و پرستاری در مراکز شبانه روزی و یاری برگ ارائه می‌شود.

او گفت: در خراسان جنوبی مراکز روزانه توانبخشی زیر ۱۴ سال، مراکز روزانه حرفه آموزی بالای ۱۴ سال و کارگاه‌های تولیدی حمایتی برای حمایت از معلولین ذهنی وجود دارد.

شیخانی با اشاره به اینکه معلولین ذهنی از ایاب و ذهاب رایگان، هزینه زندگی، معافیت سربازی برای یکی از اعضای خانواده در صورت دارا بودن شرایط و وام اشتغال بهره مند می‌شوند، گفت: کمک هزینه ساخت مسکن و کمک هزینه درمانی از دیگر خدمات ارائه شده به معلولین ذهنی است.

معلولیت ذهنی درمان دارد؟

متاسفانه برای بهبود وضعیت کودکانی که به کم توانی ذهنی مبتلا هستند داروی مخصوصی وجود ندارد، ولی برای توان‌بخشی به این افراد خدمات درمانی گوناگونی وجود دارد که به آن‌ها کمک می‌کند تا با محیط اطراف خود سازگارتر شوند. برخی برای درمان عقب ماندگی ذهنی از طریق طب سنتی نیز اقدام می‌کنند.

راه‌هایی وجود دارند که به بهبودی اوضاع کمک کرده و شرایط را برای زندگی بهتر این عزیزان فراهم می‌کنند. این راه‌ها در حالت کلی به سه اساس کلی تقسیم می‌شوند که به شرح زیر است:

در مرحله اول باید عواملی که باعث تشدید این اختلال می‌شوند را در نظر داشت و روی آن‌ها کار کرد. برای نمونه اگر فرد به نوعی اختلال متابولیک دچار است باید با تنظیم رژیم غذایی شخص، موادی که به بدن او می‌رسند تحت کنترل باشند تا سبب تشدید اختلال در فرد نشوند.

در مرحله دوم باید در نظر داشت که اگر اختلالات دیگری به همراه اختلال کم توانی ذهنی در فرد رخ می‌دهد کنترل شود. برای نمونه در برخی موارد اختلالات روانی نیز از دیگر مسائل مربوط به افراد کم توان ذهنی است که می‌توان آن را درمان یا مدیریت کرد.

در مرحله سوم سرعت واکنش والدین به این موضوع است. از این جهت که در صورت اقدام به موقع می‌توان توانمند سازی کودک را زودتر شروع کرد تا کودک از جنبه‌های مختلف زندگی مانند تحصیلات، فراگیری مهارت‌ها و حمایت اجتماعی بی‌نصیب نماند.

مشاوره ژنتیک، راهی برای پیشگیری از معلولیت ذهنی

معلولیت ذهنی سبب می‌شود تا انسان در فرایند‌های مختلف زندگی از جمله حیطه هوش و رفتار دچار مشکل شود که باید با همراهی و تشخیص، به فرد معلول کمک کرد.

پیش از درمان باید نسبت به پیشگیری این معلولیت اقدام کرد و در صورتی که مشاوره‌های ژنتیک قبل از بارداری صورت گیرد، می‌توان تا حدودی جلوی ابتلا به این معلولیت را گرفت.

خراسان جنوبی از جمله استان‌هایی است که در کشور بیشترین تعداد معلول در حوزه عقب ماندگی ذهنی را داراست، اما اقدامات درمانی و غربالگری‌ها در این استان به خوبی صورت می‌گیرد.

در صورتی که حمایت‌های مالی و غیرمالی از معلولین ذهنی صورت بگیرد، می‌توان نسبت به توانمندسازی این افراد اقدام کرد و به درمان آن‌ها کمک کرد.