چه چیزی باعث اسهال سبز می شود و چه باید کرد؟

به گزارش سرطان نیوز، شما می توانید اسهال سبز را به دلیل یک بیماری پزشکی مانند عفونت معده یا اختلال گوارشی که نیاز به درمان فوری یا مداوم دارد، داشته باشید.

این مقاله علل مختلف اسهال سبز را شرح می دهد.

چرا اسهال سبز اتفاق می افتد؟

در یک مفهوم گسترده، مدفوع سبز به دلیل دو چیز ایجاد می شود:

• ممکن است مستقیماً ناشی از چیزی باشد که مصرف کرده اید و به مدفوع شما رنگ اضافه کرده است.
• ممکن است به طور غیرمستقیم ناشی از مشکلی در فرآیند گوارش باشد که شامل یک ماده سبز رنگ به نام صفرا است که به تجزیه چربی در روده کوچک کمک می کند .

غذاها، نوشیدنی ها، داروها و شرایط پزشکی همگی مقصرین احتمال هستند. در برخی موارد، ترکیبی از عوامل ممکن است دخیل باشند.

به عنوان مثال، برخی غذاها می توانند رنگ سبزی به مدفوع اضافه کنند. در عین حال، غذا می تواند اثر ملین داشته باشد که هضم را تسریع می کند.

در شرایط عادی، صفرا با عبور از دستگاه گوارش به رنگ قهوه ای تیره در می آید. اما وقتی هضم غذا سرعت می‌گیرد، صفرا سبز باقی می‌ماند و مدفوع معمولاً شل یا آبکی می‌شود.

همچنین شرایط پزشکی وجود دارد که باعث می شود مدفوع به سرعت از طریق روده حرکت کند (به آن "گذر سریع" یا "کاهش زمان عبور کولون" گفته می شود). در چنین مواردی، مدفوع به احتمال زیاد آبکی خواهد بود.

مواد غذایی

اگر اسهال سبز رنگ یا مدفوع جامد سبز رنگ را تجربه کردید، به آنچه در چند روز گذشته خورده اید فکر کنید. حتی اگر غذا واقعا سبز نبود، باز هم می‌تواند علت آن باشد.

غذاهای رنگی

غذاهایی که می توانند باعث سبز شدن مدفوع شوند عبارتند از:

• مقادیر زیادی سبزیجات برگ سبز (به دلیل رنگدانه سبز رنگی به نام کلروفیل)
• غذاهای بنفش یا آبی (مانند زغال اخته، انگور، آب انگور یا توت)
• رنگ های سبز، بنفش یا آبی (مانند آب نبات، بستنی، نوشابه، ژلاتین)

ممکن است یک یا دو روز بعد از خوردن غذاهایی که باعث مدفوع سبز رنگ می شوند، مدفوع سبز رنگ ظاهر نشود. تا آن زمان، فراموش کردن آنچه که خورده اید آسان است. اگر فکر می کنید غذا باعث سبز شدن مدفوع شما شده است، فقط کمی به آن زمان بدهید. رنگ باید طی یک یا دو روز به حالت عادی برگردد.

یکی از بزرگ‌ترین زمان‌ها برای دیدن مدفوع سبز در تعطیلات است که معمولاً از رنگ‌های خوراکی سبز استفاده می‌شود.

مواد غذایی با اثر ملین

برخی غذاها دارای اثر ملین هستند که هضم و زمان انتقال را تسریع می کند. آنها می توانند به سبز شدن مدفوع کمک کنند، به خصوص اگر زیاد غذا بخورید. اسهال سبز ناشی از غذاهای ملین اغلب به رنگ سبز تیره است.

غذاهای دارای اثر ملین که می توانند باعث اسهال سبز شوند عبارتند از:

• قهوه
• غذاهای تند (مانند فلفل دلمه ای و فلفل چیلی)
• الکل

علل دارویی

داروها و مکمل های مختلف می توانند به دلایل مختلفی باعث اسهال سبز شوند. این شامل:

• مکمل‌های آهن: اغلب مدفوع را سبز تیره می‌کنند که ممکن است هنگام مدفوع جامد سیاه به نظر برسد.
• ملین ها: هضم را سریعتر می کنند که به دلیل داشتن صفرای سبز و محتوای آب بیشتر منجر به اسهال سبز می شود.
• آنتی بیوتیک ها: باکتری های روده را تغییر می دهند که می تواند منجر به افزایش صفرا در مدفوع و اسهال شود.
• داروهای ضد اسهال: Pepto-Bismol/Kaopectate (بیسموت ساب سالیسیلات) به دلیل تعامل با آنزیم های گوارشی می تواند مدفوع را سبز یا سیاه کند.
• ضد بارداری Depo-Provera: این واکسن ممکن است باعث مدفوع سبز رنگ، اسهال و بسیاری از عوارض جانبی گوارشی دیگر شود، زیرا اثرات بالقوه آن بر غدد فوق کلیوی، که هورمون‌هایی را تولید می‌کنند که به تنظیم چندین عملکرد بدن کمک می‌کنند، شود.

اگر رنگ یا قوام مدفوع شما بلافاصله پس از شروع یک دارو یا مکمل جدید تغییر کرد، با پزشک یا داروساز خود مشورت کنید تا ببینید آیا این یک عارضه جانبی طبیعی است یا خیر.

علل پزشکی

چندین شرایط پزشکی که می تواند باعث اسهال سبز شود. برخی از اپیزودها حاد هستند (به این معنی که به طور ناگهانی ایجاد می شوند و تمایل دارند به سرعت برطرف شوند) در حالی که برخی دیگر مزمن هستند (به معنای مداوم یا عود کننده).

مسمومیت غذایی

مدفوع سبز رنگ ممکن است نشانه مسمومیت غذایی باشد. باکتری‌هایی مانند سالمونلا (شایع‌ترین علت مسمومیت غذایی)، انگل ژیاردیا و نوروویروس می‌توانند باعث شوند روده‌ها سریع‌تر از حد معمول شستشو شوند و منجر به مدفوع آبکی و سبز رنگ شوند.

سایر علائم مسمومیت غذایی عبارتند از:

• تهوع و استفراغ
• گرفتگی شکم
• نفخ
• درد رکتوم
• لرز
• سرگیجه
• خستگی
• تعریق

عدم تحمل یا حساسیت غذایی

عدم تحمل یا حساسیت غذایی زمانی است که بدن شما نسبت به غذا واکنش غیرطبیعی نشان می دهد و باعث می شود در سریع ترین زمان ممکن از شر غذا خلاص شود. مدفوع سبز و آبکی یک علامت احتمالی همراه با نفخ، حالت تهوع و گرفتگی شکم است.

برخی از علل خود ایمنی هستند، به این معنی که سیستم ایمنی به اشتباه با آزاد کردن آنتی بادی به نام ایمونوگلوبولین E (IgE) به پوشش روده حمله می کند. برخی دیگر با واسطه ایمنی هستند، به این معنی که سیستم ایمنی به یک ماده بدون دخالت IgE واکنش بیش از حد نشان می دهد.

نمونه هایی از حساسیت یا عدم تحمل غذایی عبارتند از:

• بیماری سلیاک (CD)
• حساسیت به گلوتن غیر سلیاک
• عدم تحمل لاکتوز
• عدم تحمل فروکتوز

بیماری التهابی روده (IBD)

بیماری التهابی روده (IBD) یک اصطلاح برای کولیت اولسراتیو و بیماری کرون است. هر دو شرایط التهابی جدی هستند که به سیستم گوارشی شما آسیب می رسانند. علت IBD ناشناخته است اما تصور می شود که نتیجه ژنتیک، ضعف سیستم ایمنی و محرک های محیطی مانند ویروس یا باکتری باشد.

اسهال یکی از علائم شایع کولیت اولسراتیو و بیماری کرون است. رنگ اسهال ممکن است در مواردی قهوه ای، قرمز (به دلیل خونریزی روده) یا سبز باشد.

سایر علائم IBD عبارتند از:

• درد شکم
• نفخ
• خونریزی از رکتوم
• کاهش وزن ناخواسته
• خستگی
• ضعف

سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

سندرم روده تحریک پذیر (IBS) یک وضعیت ناشناخته است که باعث ایجاد طیف گسترده ای از مشکلات گوارشی می شود. تصور می‌شود که IBS توسط تعدادی از عوامل، از جمله حساسیت بیش از حد روده (که منجر به انقباضات غیرطبیعی می‌شود)، سیگنال‌های عصبی هماهنگ بین مغز و روده و عفونت قبلی روده با ویروس یا باکتری ایجاد می‌شود.

IBS همیشه باعث اسهال نمی شود. برخی از موارد با یبوست مشخص می شوند و به عنوان IBS غالب با یبوست (IBS-C) شناخته می شوند. برخی دیگر با اسهال مشخص می شوند و به عنوان IBS غالب اسهالی (IBS-D) شناخته می شوند. موارد دیگر هنوز مختلط هستند (IBS-M).

هنگامی که اسهال درگیر است، گاهی اوقات به دلیل صفرای هضم نشده سبز رنگ می شود به خصوص اگر اسهال مداوم یا شدید باشد.

سایر علائم IBS عبارتند از:

• نفخ
• سوء هاضمه
• گاز
• درد شکم
• مخاط سفید رنگ روی مدفوع
• ناتوانی در تخلیه روده

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD)

بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یک بیماری شایع است که در آن رسوبات چربی در کبد تجمع می یابد. این می تواند به مرور زمان به کبد آسیب برساند و منجر به سیروز شود(از دست دادن عملکرد کبد به دلیل زخم).

NAFLD به طور کلی هیچ علامتی ندارد، اما زمانی که به شکل شدیدتر بیماری به نام استئاتوهپاتیت غیر الکلی (NASH) پیشرفت کند، احتمالاً علائمی مانند اسهال را ایجاد می کند. در برخی موارد، مدفوع ممکن است مایل به سبز باشد یا ظاهری رنگ پریده و گچی به خود بگیرد.

سایر علائم NAFLD/NASH ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خستگی
• درد بالای سمت راست شکم
• ادرار تیره
• کاهش وزن

برداشتن کیسه صفرا

کیسه صفرا اندامی است که صفرای تولید شده توسط کبد را ذخیره و متمرکز می کند. شرایطی وجود دارد که برای آنها ممکن است نیاز به برداشتن کیسه صفرا در یک روش جراحی به نام کوله سیستکتومی باشد.

اندیکاسیون های کوله سیستکتومی عبارتند از:

• سنگ کیسه صفرا (کوله لیتیازیس، به ویژه اگر باعث پانکراتیت شوند
• التهاب کیسه صفرا (کوله سیستیت)
• پولیپ کیسه صفرا

هنگامی که کیسه صفرا برداشته می شود، صفرا می تواند آزادانه به روده کوچک جریان یابد و منجر به مدفوع سبز رنگ شود. سوء هاضمه، نفخ و یبوست نیز ممکن است رخ دهد.

مدفوع سبز در نوزادان، کودکان نوپا و کودکان

مدفوع سبز رنگ در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند، به ویژه در روزهای اول پس از زایمان، یک اتفاق طبیعی است و جای نگرانی نیست. در نوزادان، با نزدیک شدن به اولین تولد نوزاد و افزودن غذاهای متنوع به رژیم غذایی، مدفوع به تدریج به زرد و قهوه ای تغییر می کند. برای نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند، مدفوع سبز رنگ ممکن است تا چند ماه باقی بماند. این احتمالاً به دلیل وجود آهن در برخی فرمول ها است.

علاوه بر این، دادن مکمل آهن به نوزاد یا کودک (که معمولاً توسط پزشکان اطفال توصیه می شود) ممکن است باعث ایجاد مدفوع سبز رنگ شود.

در کودکان بزرگتر، مدفوع سبز رنگ ممکن است به دلیل خوردن مواد غیر خوراکی مانند مداد رنگی نیز باشد.

درمان اسهال سبز

درمان اسهال سبز بسته به علت اصلی آن متفاوت است. اگر نمی دانید چه چیزی باعث آن شده است، با پزشک اولیه خود یا یک متخصص معروف به متخصص گوارش صحبت کنید. این امر به ویژه در صورت وجود علائم دیگری مانند تهوع، درد شکم یا استفراغ صادق است.

غذاها و داروها

اگر بعد از خوردن غذا یا مصرف برخی داروها مدفوع سبز رنگ پیدا کردید و علائم دیگری ندارید احتمالاً نباید خیلی نگران باشید. اما فقط برای ایمن بودن، با پزشک یا داروساز خود صحبت کنید تا مطمئن شوید که این یک عارضه جانبی طبیعی است.

چه زمانی باید به یک پزشک مراجعه کرد؟

اسهال مداوم، چه رنگی و چه غیر رنگی، هرگز نباید طبیعی تلقی شود. اگر اسهال مزمن را تجربه کردید، حتی در غیاب هر علامت دیگری، برای ارزیابی بیشتر به پزشک یا متخصص گوارش مراجعه کنید.

مسمومیت غذایی

مسمومیت غذایی به همان اندازه که می تواند ناراحت کننده باشد، همیشه به درمان پزشکی نیاز ندارد. نکته کلیدی این است که مایعات زیادی با الکترولیت دریافت کنید تا دچار کم آبی نشوید. داروهای ضد اسهال بدون نسخه (OTC) نیز می توانند کمک کننده باشند.

برای موارد شدیدتر، پزشکان آنتی بیوتیک را برای درمان عفونت زمینه ای تجویز می کنند. در موارد کم آبی شدید، ممکن است مایعات داخل وریدی (IV) مورد نیاز باشد.

عدم تحمل و حساسیت غذایی

رایج ترین درمان برای عدم تحمل یا حساسیت غذایی، حذف غذاهای مشکل ساز از رژیم غذایی است. اگر مطمئن نیستید که چه چیزی باعث علائم شما می شود، ممکن است به شما توصیه شود که دفترچه یادداشت غذایی داشته باشید و جزئیات مربوط به زمان بروز علائم گوارشی و آنچه را که قبل از آنها می خوردید، داشته باشید.

پزشک شما همچنین ممکن است آزمایش‌هایی را برای مشخص کردن علت دقیق عدم تحمل شما تجویز کند، از جمله:

• در صورت مشکوک بودن به بیماری سلیاک آنتی بادی IgE را آزمایش می کند
• آزمایشات ژنتیکی برای رد بیماری سلیاک
• آزمایش تنفس هیدروژن برای تشخیص عدم تحمل لاکتوز
• بیوپسی روده برای بررسی تغییرات مطابق با بیماری سلیاک

بیماری التهابی روده

درمان کولیت اولسراتیو و بیماری کرون معمولاً شامل داروهایی است که التهاب زمینه‌ای را که باعث علائم IBD می‌شود، کاهش می‌دهد.

درمان های رایج عبارتند از:

• 5-آمینوسالیسیلیک اسید (5-ASA) ، دسته ای از داروهای ضد التهابی که شامل سالازوپیرین (سولفازالازین)، مزاوانت (مسالازین) و دیپنتوم (اولسالازین) است.
• تعدیل کننده های ایمنی، دسته ای از داروهایی هستند که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند و شامل عواملی مانند متوترکسات، ایموران (آزاتیوپرین) و پورینتول (6- مرکاپتوپورین) می شوند.
• کورتیکواستروئیدها، همچنین به عنوان استروئیدها شناخته می شوند که پاسخ ایمنی کلی را کاهش می دهند و شامل داروهایی مانند پردنیزون و انتوکورت (بودزونید) می شوند.
• داروهای بیولوژیک، دسته‌ای از داروها که بخش‌های خاصی از سیستم ایمنی را سرکوب می‌کنند و شامل داروهایی مانند Humira (adalimumab) ، Cimzia (certolizumab) و Remicade (infliximab) می شوند.

سندرم روده تحریک‌پذیر

IBS عمدتاً با تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی درمان می شود. بخشی از این امر شامل اجتناب از قندهای قابل تخمیر به نام FODMAPs (الیگوساکاریدهای قابل تخمیر، دی ساکاریدها، مونوساکاریدها و پلی ال ها) است که می تواند منجر به نفخ و درد شکم شود. در موارد شدید ممکن است داروها نیز تجویز شوند.

بیشتر بخوانید

 روتا ویروس بیماری جدیدی نیست/ پدر و مادر‌ها نگران نباشند

درمان‌های IBS ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• خوردن فیبر بیشتر و گلوتن کمتر
• یک رژیم غذایی با FODMAP کم
• افزایش فعالیت بدنی و خواب
• کاهش سطح استرس
• داروهای ضد اسهال مانند ایمودیوم (لوپرامید) و زیفاکسان (ریفاکسیمین)
• داروهایی مانند وایبرزی (الوکسادولین) و لوترونکس (آلوسترون) که به طور خاص برای IBS-D مجوز دارند

بیماری کبد چرب غیر الکلی

هیچ دارویی وجود ندارد که مستقیماً NAFLD یا NASH را درمان کند. درمان عمدتاً شامل تغییر سبک زندگی برای کاهش تجمع چربی در کبد شما است.

همچنین ممکن است به مدیریت شرایط مزمن مرتبط با NAFLD، از جمله کلسترول بالا، فشار خون بالا و دیابت نوع 2 نیاز داشته باشد.

درمان NALFD/NASH ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• کاهش وزن
• یک برنامه غذایی کم چرب
• ورزش روتین
• پرهیز از الکل
• ترک سیگار
• داروهای ضد فشار خون برای کاهش فشار خون
• داروهای استاتین برای کاهش کلسترول
• گلوکوفاژ (متفورمین) برای کاهش قند خون

کوله سیستکتومی

پس از برداشتن کیسه صفرا، تغییر رژیم غذایی و شیوه زندگی برای کمک به هضم همیشه مورد نیاز است. در حالی که کیسه صفرا برای هضم ضروری نیست، فقدان این اندام کوچک می تواند منجر به علائم گوارشی شود مگر اینکه رژیم غذایی شما کنترل شود.

این معمولاً شامل موارد زیر است:

• یک رژیم غذایی کم چرب سرشار از فیبر محلول
• پرهیز از غذاهای چرب، مانند غذاهای سرخ شده
• خوردن وعده های غذایی کوچک و مکرر برای جلوگیری از فشار بیش از حد به روده ها
• عوامل حجیم کننده مانند متاموسیل (پسیلیوم) برای عادی سازی حرکات روده
• ایمودیوم (لوپرامید) برای درمان اسهال دوره ای

چه زمانی با یک پزشک تماس بگیرید

صرف نظر از رنگ آن، اسهال در صورت تداوم و درمان نشدن می تواند جدی شود. اگر موارد زیر را دارید فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:

• اسهال بیش از سه روز
• اسهال همراه با استفراغ بیش از 24 ساعت
• درد شدید شکم یا رکتوم
• علائم کم آبی بدن، مانند گودی چشم، سرگیجه، گیجی، یا مشکل در ادرار کردن
• اسهال خونی

سوالات متداول

چرا در دوران بارداری مدفوع سبز دارم؟

مدفوع سبز تا حدودی در اولین هفته های بارداری، در سه ماهه سوم بارداری که هضم غذا سرعت می گیرد و اگر مکمل های آهن یا ویتامین های دوران بارداری مصرف می کنید، شایع است. همچنین می تواند به دلیل غذا باشد، به خصوص اگر مصرف سبزیجات سبز یا بنفش خود را افزایش داده باشید.

آیا COVID-19 می تواند باعث مدفوع سبز شود؟

بله می شود. کووید-۱۹ می‌تواند نحوه تجزیه چربی در دستگاه گوارش شما را مختل کند. مدفوع چرب ممکن است زرد یا در صورت وجود مقادیر بالای صفرا سبز به نظر برسد.